چرا بانک مرکزی ایران نرخ تبادل رسمی ارز را آزاد کرد ؟

چرا بانک مرکزی ایران نرخ تبادل رسمی ارز را آزاد کرد ؟

بانک مرکزی جمهوری اسلامی به چندین علت نرخ مبادله رسمی ارز را آزاد کرد ( البته این آزاد کردن بصورت شناور مدیریت شده است یعنی کف و سقف قیمت را بانک مرکزی مشخص میکند و سپس اجازه میدهد تا نوسانات قیمت خرید و فروش ، بر اساس میزان عرضه و تقاضا در بازار غیر رسمی مشخص شود و هر زمان که شیب این نوسانات قیمتی ، غیر طبیعی شد و یا خواست به نرخ سقف و یا کف قیمت نزدیک شود بانک مرکزی دخالت میکند و دوباره قیمتها را به تعادل میرساند )

حال موارد چیستی این سیاست پولی بانک مرکزی را بصورت خلاصه در زیر عنوان میکنم :

1- ناتوانی بانک مرکزی در کنترل نرخ ارز :
در چند هفته اخیر به وضوح مشخص شد بانک مرکزی جمهوری اسلامی توانایی کنترل نرخ تبادل ارز در بازار غیر رسمی ایران را ندارد ( هر چند در آغاز توانست با عرضه کسترده ارز ، مقداری از عطش تقاضا را کاهش دهد ولی با هجوم دارندگان سرمایه های خرد به این بازار و رواج بورس بازی ، دوباره تعادل بهم خورد که بانک مرکزی مجبور به ایجاد محدودیت در فروش ارز و آنهم فقط به مسافران خارج از کشور شد )

2- کسب درآمد از بازار پر رونق ارز :
بانک مرکزی وقتی دید توانایی کنترل قیمتها در بازار غیر رسمی ارز را ندارد تصمیم گرفت بعنوان بزرگترین صراف کشور ، بجای بازار گردانی صرف به کسب سود هم بپردازد و اجازه ندهد عده ای سفته باز و دلال از این اختلاف فاحش قیمتهای رسمی و غیر رسمی ارز به درآمدهای بی حساب و کتاب برسند و بیشتر از این بازار را آشفته کنند .

3- تزریق مقدار بیشتری از ارز حاصل از فروش نفت خام به داخل کشور :
درآمد عمده ایران همچنان وابسته به فروش نفت خام در بازارهای بین المللی ست که این درآمد در غالب ارزهای بین المللی مثل دلار و یورو و ین و پوند و یوان و ... دریافت میشود درنتیجه بانک مرکزی ایران که متولی تبدیل این درآمد ارزی به درآمد ریالی ست مجبور است مقداری از این ارزها را به وارد کنندگان کالا و خدمات و مسافران خارج از کشور بفروشد و مقداری را هم در غالب بودجه و اعتبارات ارزی در اختیار دولت و زیر مجوعه های آن بگذارد و مقدار دیگری را نیز در بازار رسمی و غیر رسمی ارز بفروش برساند ، ولی با این حال مقدار زیادی از این ارز همچنان بدون مشتری میماند ( که باید سریعا به ریال تبدیل و در اختیار دولت گذاشته شود ) در نتیجه بانک مرکزی میبایست این ارز را در بازارهای بین المللی پول و اوراق بهادار سرمایه گذاری کند و یا طلا بخرد و به پشتوانه این سرمایه های ملی اقدام به چاب اسکناس ( ریال ) کند که البته این کار منجر به افزایش نقدینگی میشود و در صورتیکه میزان تولید کالا و خدمات در کشور با این نرخ رشد نقدینگی تناسب نداشته باشد منجر به افزایش نرخ بیکاری و تورم و در نهایت رکود اقتصادی میگردد .

پس حالا که بازار ارز در کشور رونق گرفته و مقدار زیادی از سرمایه های خرد مردم به این بازار هجوم آورده است بانک مرکزی میبایست بجای چاپ اسکناس ( که منجر به تورم میشود ) مقدار بیشتری از این درآمد ارزی را به بازارهای داخل کشور تزیرق کند ( بفروشد و به ریال تبدیل کند ) تا هم سرمایه های خرد و سرگردان را هدایت و مدیریت کرده باشد و هم با کمترین هزینه ( یا بیشترین سود ) ارزش را به ریال تبدیل کند .