
کینزگرایی چیست ؟
اقتصاد کینزی ( به انگلیسی Keynesian economics) یا کینزیگرایی ( به انگلیسی Keynesianism) نظریهای در اقتصاد کلان است که بر پایه ایدههای اقتصاددان انگلیسی جان مینارد کینز بنا شدهاست. اقتصاددانان کینزیگرا استدلال میکنند که تصمیمات بخش خصوصی گاهی اوقات ممکن است منجر به نتایج غیرکارا در اقتصاد کلان شود و بنابراین از سیاست گذاری فعال دولت در بخش عمومی حمایت میکنند. این سیاستگذاریها شامل سیاستهای پولی که توسط بانک مرکزی اعمال میشود و یا سیاستهای مالی حکومت که به قصد پایدار کردن چرخه تجاری انجام میشود ، میباشد.
آشنایی با ارکان بازار اوراق بهادار تهران
آشنایی با ارکان بازار اوراق بهادار
به دنبال تحولات اقتصادی و اجتماعی دهه 1340 و شروع حرکت اقتصاد ایران به سمت اقتصاد مبتنی بر بازار و افزایش فعالیتهای صنعتی در آن دوره که تامین مالی آن بدون شک نیازمند بازارها و ابزارهای جدید بود، ایجاد بورس اوراق بهادار در دستور کار قرار گرفت و قانون تاسیس آن در اردیبهشت 1345 به تصویب مجلس شورای ملی رسید و پس از آن، بورس اوراق بهادار تهران به عنوان یکی از ابزارهای متکی به نظام بازار آزاد با هدف تشویق بخش خصوصی در اقتصاد ایران تاسیس شد و از بهمن ماه 1346 فعالیت خود را با پذیرش سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران، شرکت نفت پارس، اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه و اوراق قرضه عباسآباد به طور رسمی آغاز کرد. بورس اوراق بهادار تهران تا سال 1384 در چارچوب تعیین شده در قانون مزبور فعالیت کرد، در این ساختار، سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران به عنوان تنها رکن اجرایی، با شخصیت حقوقی مستقل غير انتفاعي، مسؤولیت اداره بورس را به عهده داشت. اين سازمان را هیئتمدیرهی هفت نفرهاي اداره مي كرد كه توسط مجمع عمومی اعضا انتخاب میشدند. هیئت مدیره هم دبیرکل را به عنوان بالاترین مقام اجرایی بورس انتخاب ميكرد. نظارت بر فعاليت سازمان كارگزاران بورس تهران هم بر عهده شوراي بورس، به عنوان بالاترین رکن تصمیمگیری و مسؤول و ناظر حسن اجرای قانون تأسیس بورس اوراق بهادار، قرار داشت.
قانون تاسیس بورس اوراق بهادار، در سال 1384 و با توجه به عدم توان پاسخگویی به نیازهای جدید بازار اوراق بهادار، مورد بازنگری قرار گرفت و در آذرماه همان سال، قانون بازار اوراق بهادار به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.
ارکان تشکیل بازار اوراق بهادار در قانون جدید عبارتند از:
الف) شورای عالی بورس و اوراق بهادار
این شورا بالاترین رکن بازار اوراق بهادار است که تصویب سیاست کلان و خط مشي بازار در قالب سياستهاي كلي نظام و قوانين و مقررات مربوط و همچنین اتخاذ تدابير لازم برای ساماندهي و توسعه بازار اوراق بهادار و اعمال نظارت عاليه بر اجراي قانون بازار اوراق بهادار از مهمترین وظایف آن است.
1) اعضای شورای عالی بورس و اوراق بهادار عبارتند از:
2) وزير امور اقتصادي و دارايي که ریاست شورا را نیز بر عهده دارد؛
3) وزير بازرگاني؛
4) رييس كل بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران؛
5) روساي اتاق بازرگاني و صنايع و معادن ايران و اتاق تعاون؛
6) رييس سازمان بورس و اوراق بهادار كه به عنوان دبير شورا و سخنگوي سازمان نيز انجام وظيفه خواهد كرد؛
7) دادستان كل كشور يا معاون وي؛
8) يك نفر نماينده از طرف كانونها؛
9) سه نفر خبره مالي منحصراً از بخش خصوصي با مشورت تشكلهاي حرفهاي بازار اوراق بهادار به پيشنهاد وزير امور اقتصادي و دارايي و تصويب هيات وزيران؛ و
10) يك نفر خبره منحصراً از بخش خصوصي به پيشنهاد وزير ذيربط و تصويب هيات وزيران براي هر بورس كالايي.
ب- سازمان بورس و اوراق بهادار(سبا)
بر اساس قانون بازار اوراق بهادار، نهاد جدیدی تحت عنوان سازمان بورس و اوراق بهادار ایجاد شد تا زیر نظر شورای عالی بورس به نظارت بر اجرای قوانین و مقررات، تنظیم و تدوین مقررات و انجام دیگر وظایف تعیینشده در قانون بپردازد. به عبارتی مقام ناظر بازار اوراق بهادار ایران به دو نهاد شورای عالی بورس و سازمان بورس و اوراق بهادار تقسيم شد. سبا موسسه عمومی غير دولتي است كه داراي شخصيت حقوقي و مالي مستقل است و توسط هیئت مدیره پنج نفره اداره میشود. اعضای هیئت مدیره از میان افراد امين و داراي حسن شهرت و تجربه در رشته مالي منحصراً از كارشناسان بخش غيردولتي به پيشنهاد رييس شورا و با تصويب شورا انتخاب ميشوند.
ج- بورس اوراق بهادار تهران
بر پايه قانون بازار اوراق بهادار، بورس اوراق بهادار تهران نيز از سازمان عمومي غير انتفاعي به شركت سهامي عام انتفاعي تبديل شد و عمليات اجرايي را بر عهده گرفت. تشکیل، سازماندهی و ادارة بورس اوراق بهادار؛ پذیرش اوراق بهادار؛ وضع و اجرای ضوابط حرفهای و انضباطی برای اعضاء، تعیین وظایف و مسئولیتهای اعضاء و نظارت برفعالیت آنها؛ نظارت بر حسن انجام معاملات اوراق بهادار پذیرفته شده؛ تهیه، جمعآوری، پردازش و انتشار اطلاعات؛ و نظارت بر فعالیت ناشران اوراق بهادار پذیرفته شده از مهمترین وظایف مربوط به آن است. اداره بورس اوراق بهادار تهران بر عهده هيئت مديره است كه از هفت عضو تشكيل مي شود. اعضاي هيئت مديره منتخب مجمع عمومي هستند و براي دوسال انتخاب ميشوند. اداره امور اجرايي شركت هم به عهده مديرعامل شركت است كه توسط هيئت مديره انتخاب مي شود.
به دنبال تحولات اقتصادی و اجتماعی دهه 1340 و شروع حرکت اقتصاد ایران به سمت اقتصاد مبتنی بر بازار و افزایش فعالیتهای صنعتی در آن دوره که تامین مالی آن بدون شک نیازمند بازارها و ابزارهای جدید بود، ایجاد بورس اوراق بهادار در دستور کار قرار گرفت و قانون تاسیس آن در اردیبهشت 1345 به تصویب مجلس شورای ملی رسید و پس از آن، بورس اوراق بهادار تهران به عنوان یکی از ابزارهای متکی به نظام بازار آزاد با هدف تشویق بخش خصوصی در اقتصاد ایران تاسیس شد و از بهمن ماه 1346 فعالیت خود را با پذیرش سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران، شرکت نفت پارس، اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه و اوراق قرضه عباسآباد به طور رسمی آغاز کرد. بورس اوراق بهادار تهران تا سال 1384 در چارچوب تعیین شده در قانون مزبور فعالیت کرد، در این ساختار، سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران به عنوان تنها رکن اجرایی، با شخصیت حقوقی مستقل غير انتفاعي، مسؤولیت اداره بورس را به عهده داشت. اين سازمان را هیئتمدیرهی هفت نفرهاي اداره مي كرد كه توسط مجمع عمومی اعضا انتخاب میشدند. هیئت مدیره هم دبیرکل را به عنوان بالاترین مقام اجرایی بورس انتخاب ميكرد. نظارت بر فعاليت سازمان كارگزاران بورس تهران هم بر عهده شوراي بورس، به عنوان بالاترین رکن تصمیمگیری و مسؤول و ناظر حسن اجرای قانون تأسیس بورس اوراق بهادار، قرار داشت.
قانون تاسیس بورس اوراق بهادار، در سال 1384 و با توجه به عدم توان پاسخگویی به نیازهای جدید بازار اوراق بهادار، مورد بازنگری قرار گرفت و در آذرماه همان سال، قانون بازار اوراق بهادار به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.
ارکان تشکیل بازار اوراق بهادار در قانون جدید عبارتند از:
الف) شورای عالی بورس و اوراق بهادار
این شورا بالاترین رکن بازار اوراق بهادار است که تصویب سیاست کلان و خط مشي بازار در قالب سياستهاي كلي نظام و قوانين و مقررات مربوط و همچنین اتخاذ تدابير لازم برای ساماندهي و توسعه بازار اوراق بهادار و اعمال نظارت عاليه بر اجراي قانون بازار اوراق بهادار از مهمترین وظایف آن است.
1) اعضای شورای عالی بورس و اوراق بهادار عبارتند از:
2) وزير امور اقتصادي و دارايي که ریاست شورا را نیز بر عهده دارد؛
3) وزير بازرگاني؛
4) رييس كل بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران؛
5) روساي اتاق بازرگاني و صنايع و معادن ايران و اتاق تعاون؛
6) رييس سازمان بورس و اوراق بهادار كه به عنوان دبير شورا و سخنگوي سازمان نيز انجام وظيفه خواهد كرد؛
7) دادستان كل كشور يا معاون وي؛
8) يك نفر نماينده از طرف كانونها؛
9) سه نفر خبره مالي منحصراً از بخش خصوصي با مشورت تشكلهاي حرفهاي بازار اوراق بهادار به پيشنهاد وزير امور اقتصادي و دارايي و تصويب هيات وزيران؛ و
10) يك نفر خبره منحصراً از بخش خصوصي به پيشنهاد وزير ذيربط و تصويب هيات وزيران براي هر بورس كالايي.
ب- سازمان بورس و اوراق بهادار(سبا)
بر اساس قانون بازار اوراق بهادار، نهاد جدیدی تحت عنوان سازمان بورس و اوراق بهادار ایجاد شد تا زیر نظر شورای عالی بورس به نظارت بر اجرای قوانین و مقررات، تنظیم و تدوین مقررات و انجام دیگر وظایف تعیینشده در قانون بپردازد. به عبارتی مقام ناظر بازار اوراق بهادار ایران به دو نهاد شورای عالی بورس و سازمان بورس و اوراق بهادار تقسيم شد. سبا موسسه عمومی غير دولتي است كه داراي شخصيت حقوقي و مالي مستقل است و توسط هیئت مدیره پنج نفره اداره میشود. اعضای هیئت مدیره از میان افراد امين و داراي حسن شهرت و تجربه در رشته مالي منحصراً از كارشناسان بخش غيردولتي به پيشنهاد رييس شورا و با تصويب شورا انتخاب ميشوند.
ج- بورس اوراق بهادار تهران
بر پايه قانون بازار اوراق بهادار، بورس اوراق بهادار تهران نيز از سازمان عمومي غير انتفاعي به شركت سهامي عام انتفاعي تبديل شد و عمليات اجرايي را بر عهده گرفت. تشکیل، سازماندهی و ادارة بورس اوراق بهادار؛ پذیرش اوراق بهادار؛ وضع و اجرای ضوابط حرفهای و انضباطی برای اعضاء، تعیین وظایف و مسئولیتهای اعضاء و نظارت برفعالیت آنها؛ نظارت بر حسن انجام معاملات اوراق بهادار پذیرفته شده؛ تهیه، جمعآوری، پردازش و انتشار اطلاعات؛ و نظارت بر فعالیت ناشران اوراق بهادار پذیرفته شده از مهمترین وظایف مربوط به آن است. اداره بورس اوراق بهادار تهران بر عهده هيئت مديره است كه از هفت عضو تشكيل مي شود. اعضاي هيئت مديره منتخب مجمع عمومي هستند و براي دوسال انتخاب ميشوند. اداره امور اجرايي شركت هم به عهده مديرعامل شركت است كه توسط هيئت مديره انتخاب مي شود.
تعریف اصطلاحات اقتصادی
- تعریف دامپینگ چیست ؟
- تعریف دامپینگ معکوس چیست ؟
- تعریف کنز کردن در اقتصاد چیست ؟
- تعریف رکود و رونق اقتصادی چیست ؟
- انواع مالیات کدام است ؟
- تعریف يوزانس يا برات مدت دار چیست ؟
- تعریف کارگزار بورس چیست ؟
- مشارکت مدنی و مشارکت حقوقی چیست ؟
- تعریف اصطلاح ارزش در اقتصاد چیست ؟
- تعریف چک چیست ؟
- تعریف رابطه مبادله چیست ؟
- تعریف هزینه چیست ؟
- مزیت مطلق و مزیت نسبی چیست ؟
- تعریف اعتبار چیست ؟
- تعریف ثروت چیست ؟
- تعریف تجارت آزاد و تحریم اقتصادی چیست ؟
- تعریف اصطلاح داده در اقتصاد چیست ؟
- تعریف بنگاه اقتصادی چیست ؟
- تعریف اعتبار اسنادی چیست ؟
- تعریف ثبات اقتصادی چیست ؟
- تعریف مضاربه چیست ؟
- تعریف حجم پول چیست ؟
- تعریف هزینه اجتماعی چیست ؟
- تعریف درآمد چیست ؟
- تعریف اصطلاح اقتصاد خرد چیست ؟
- تعریف تولید و تولید انبوه چیست ؟
- تعریف جمعیت فعال و غیر فعال چیست ؟
- تعریف مزارعه چیست ؟
- چند نوع تقاضای کل در اقتصاد داریم ؟
- تعریف اصطلاح خدمات در اقتصاد چیست ؟
- تعریف پول اعتباری چیست ؟
- تعریف اوراق بهادار چیست ؟
- تعریف کالای مکمل ، کالای تجملی و کالای جانشین چیست...
- تعریف نرخ رسمی ارز چیست ؟
- تعریف نرخ ارز چیست ؟
- تعریف مساقات چیست ؟
- تعریف پرتفوی چیست ؟
- تعریف بازار سرمایه چیست ؟
- تعریف بازار چیست ؟
- تعریف سپرده قانونی چیست ؟
- تعریف مالیه عمومی چیست ؟
- تعریف پول چیست ؟
- تعریف بازار آزاد و بازار رقابتی چیست ؟
- تعریف اصطلاح تورم چیست ؟
- تعریف اصطلاح مطلوبیت در اقتصاد چیست ؟
- تعریف اصطلاح کوتاه مدت در اقتصاد چیست ؟
- تعریف بازار پول چیست ؟
- تعریف بانک چیست ؟
- تعریف جعاله چیست ؟
- تعرف تنزیل مجدد چیست ؟
- تعریف پذیره نویسی چیست ؟
- تعریف بیت المال چیست ؟
- تعریف تراز بازرگانی چیست ؟
- تعریف ارز چیست ؟
- تعریف احتکار چیست ؟
- تعریف آزادی ورود در اقتصاد چیست ؟
- تعریف اجاره به شرط تملیک چیست ؟
- تعریف اجاره چیست ؟
- تعریف اثر درآمدی چیست ؟
- تعریف خزانه چیست ؟
- تعریف اثر جانشینی چیست ؟
- تعریف اتاق پایاپای چیست ؟
- ابزارهاي سياست گذاري اقتصادی چیست ؟
- تعریف اصطلاح اقتصاد چیست ؟
- تعریف اصطلاح اقتصاد کلان چیست ؟
یگان ویژه ناجا کیستند ؟

یگانهای ویژه پاسداران نیروی انتظامی (یگوپ ناجا)، مهمترین و بزرگترین یگان عملیاتی نیروی انتظامی میباشد که وظیفه کنترل اجتماعات، مبارزه و برخورد با اغتشاشات و تجمعات غیر قانونی، مشارکت در عملیاتهای ویژه (گروگانگیری، بمب گذاری، طرحهای پاکسازی و...)، و اعزام نیرو و امداد رسانی به دیگر واحدهای پلیس کشور را بر عمده دارد . ستاد فرماندهی یگانهای ویژه پاسداران ناجا در خیابان پیروزی (میدان شهدا) تهران واقع شدهاست و فرماندهی آن بر عهدهٔ سردار سرتیپ پاسدار سیدمجتبی عبداللهی (معروف به سیدمجتبی) میباشد. یگان ویژه (یگوپ ناجا) از سه تیپ عملیاتی تشکیل شدهاست:
۱- تیپ یکم (یگان اول) - تیپ امیرالمومنین : مستحکمترین تیپ عملیاتی نیروی انتظامی است که به نوعی یگان عملیاتی سراسر کشور محسوب شده و مقر مرکزی آن در سه راه تختی (افسریه) تهران است. کلیه گشتهای ویژه (مرسدس بنزهای E-280 مشکی رنگ)، واحدهای عملیاتی نوپو (نیروی ویژه پاد وحشت) از زیر مجموعههای تیپ امیرالمومنین یگان ویژه نیروی انتظامی میباشند.
۲- تیپ دوم (یگان دوم) - تیپ موسی بن جعفر : دومین تیپ عملیاتی سراسر کشور یگان ویژه ناجا بوده و مقر ستاد آن در جاده خاوران تهران میباشد.
۳- تیپ سوم (یگان سوم) - تیپ امام خمینی : این تیپ، تیپ عملیاتی و احتیاط پایتخت (تهران بزرگ) محسوب میشود و مقر اصلی ستاد آن در بلوار شرقی استادیوم آزادی تهران قرار دارد. فرماندهی تیپ امام خمینی یگان ویژه ناجا تا چندی پیش (آذرماه ۱۳۸۸) برعهدهٔ سردار علی بابایی بود که ایشان به یگان دوم منتقل شده و سرهنگ پاسدار طواف جایگزین وی شد.
یگان ویژه تهران بزرگ : این یگان به طور کامل تمامی خودروهای گشت و موتور سوارهای این نیرو را که نام یگان امداد را دارند پوشش میدهند و همچنین این یگان نیروهای خود را از یگان اول و سوم جذب میکند و مانند بخشهای قبل دارای نیروهای نوپو و ضد اغتشاش می باشد. فرماندهی این یگان بر عهدهٔ سرهنگ حسن عرب سرخی میباشد و جانشینی آن که در نبود فرماندهی مسئولیت تمامی عملیاتها را بر عهده دارد بر عهدهٔ سرهنگ محسن حمزه لویی که ریاست بخش مالی یگان ویژه را نیز بر عهده دارد می باشد.
۱- تیپ یکم (یگان اول) - تیپ امیرالمومنین : مستحکمترین تیپ عملیاتی نیروی انتظامی است که به نوعی یگان عملیاتی سراسر کشور محسوب شده و مقر مرکزی آن در سه راه تختی (افسریه) تهران است. کلیه گشتهای ویژه (مرسدس بنزهای E-280 مشکی رنگ)، واحدهای عملیاتی نوپو (نیروی ویژه پاد وحشت) از زیر مجموعههای تیپ امیرالمومنین یگان ویژه نیروی انتظامی میباشند.
۲- تیپ دوم (یگان دوم) - تیپ موسی بن جعفر : دومین تیپ عملیاتی سراسر کشور یگان ویژه ناجا بوده و مقر ستاد آن در جاده خاوران تهران میباشد.
۳- تیپ سوم (یگان سوم) - تیپ امام خمینی : این تیپ، تیپ عملیاتی و احتیاط پایتخت (تهران بزرگ) محسوب میشود و مقر اصلی ستاد آن در بلوار شرقی استادیوم آزادی تهران قرار دارد. فرماندهی تیپ امام خمینی یگان ویژه ناجا تا چندی پیش (آذرماه ۱۳۸۸) برعهدهٔ سردار علی بابایی بود که ایشان به یگان دوم منتقل شده و سرهنگ پاسدار طواف جایگزین وی شد.
یگان ویژه تهران بزرگ : این یگان به طور کامل تمامی خودروهای گشت و موتور سوارهای این نیرو را که نام یگان امداد را دارند پوشش میدهند و همچنین این یگان نیروهای خود را از یگان اول و سوم جذب میکند و مانند بخشهای قبل دارای نیروهای نوپو و ضد اغتشاش می باشد. فرماندهی این یگان بر عهدهٔ سرهنگ حسن عرب سرخی میباشد و جانشینی آن که در نبود فرماندهی مسئولیت تمامی عملیاتها را بر عهده دارد بر عهدهٔ سرهنگ محسن حمزه لویی که ریاست بخش مالی یگان ویژه را نیز بر عهده دارد می باشد.
تعریف بازار های مالی چیست ؟
بازارمالی
با تقسیم کل سیستم اقتصاد یک کشور به دو بخش واقعی و مالی، بخش مالی را میتوان به عنوان زیرمجموعهای از نظام اقتصادی تعریف کرد که در آن وجوه، اعتبارات و سرمایه در چارچوب قوانین و مقررات مشخص از طرف پسانداز کنندگان و صاحبان پول و سرمایه به طرف متقاضیان، جریان مییابد.
بازارهای مالی نیز بازارهایی هستند که در آنها داراییهای مالی مبادله می شوند. داراییهای مالی داراییهایي مثل سهام و اوراق قرضه هستند كه ارزش آنها به ارزش تولیدات وخدمات ارایه شده توسط شرکتهای منتشر کننده آنها وابسته است. تفاوت داراییهای مالی با داراییهای واقعی در این است که داراییهای واقعی ماهیت فیزیکی دارند مانند اتومبیل، املاک و مستغلات، و وسایل منزل.
یکی از راههای سرمایه گذاری خرید داراییهای مالی است. مزیت خرید داراییهای مالی نسبت به خرید داراییهای واقعی از دیدگاه اقتصادی این است که اولا دارایی واقعی کالای مصرفی است نه وسیله پس انداز و سرمایه گذاری. دوم اینکه خرید داراییهای واقعی و بلااستفاده نگه داشتن آنها به امید گرانتر شدن در آینده به معنای بلااستفاده نگه داشتن منابع کشور است و ارزش افزوده ای ایجاد نمی کند. مگر آنگه از آن استفاده شود. مثل اینکه شخصی اتومبیل و یا خانهای بخرد و آن را اجاره دهد. چند نوع از داراییهای مالی عبارتند از: سپرده های سرمایه گذاری در بانکها، طرح های بازنشستگی که توسط صندوقهای بازنشستگی ارایه می شود، انواع بیمه نامه های شرکتهای بیمه و در نهایت اوراق بهادار قابل داد و ستد در بورس اوراق بهادار که توسط کارگزاران خرید و فروش می شود.
در اقتصاد، بازار مالی به مکانیزمی اطلاق می شود که امکان خرید و فروش سهام ، کالا یا هر محصول قابل تبادلی را برای مشارکت کنندگان با هزینه ای پایین فراهم می آورد. بازارهای مالی چند صده اخیر رشد قابل توجهی داشته و به طور مستمر درحال تکامل و افزایش نقدینگی در جهان است. وظیفه بازارها گردآوری خریداران و فروشندگان علاقه مند به مشارکت در بازار است. در واقع تمامی بازارهای مالی در پی گردآوری سرمایه و برقراری ارتباط بین جویندگان سرمایه (قرض گیرندگان) و دارندگان سرمایه (قرض دهندگان) هستند.
کارکردهای بازار مالی
جذب و تجهیز پساندازها و تخصیص بهینة منابع (انتقال وجوه بین واحدهای اقتصادی)
انتقال وجوه بین واحدهای اقتصادی نقش اساسی بخش مالی اقتصاد است. واحدهای اقتصادی بهطور کلی شامل واحدهای دارای پسانداز و واحدهای سرمایهگذاری هستند. نقش بازارهای مالی این است که این دو گروه مزبور را به یکدیگر نزدیک کند و راهکاری فراهم نمایند که وجوه از واحدهای دارای مازاد پسانداز به واحدهای مواجه با کمبود منابع یا کسری پسانداز انتقال یابد. بدیهی است که تأثیر این نقلوانتقال وجوه فراهم آوردن امکانات سرمایهگذاری مولد است. بنابراین ملاحظه میشود که در صورت عدم وجود یا ضعف بازارهای مالی، امکان تحقق سرمایهگذاریهای مولد در سطح وسیع وجود نخواهد داشت.
تعیین قیمت وجوه و سرمایه
قیمت وجوه و سرمایه نیز در بازارهای مالی تعیین میشود. بنابراین بازارهای مالی با تعیین قیمت سرمایه و وجوه، بنگاهها را در تصمیمگیریهای سرمایهگذاری و برنامهریزیهای مالی کمک میکنند. بهطوری که قیمت بازاری سرمایه توسط بنگاه میتواند با بازده انتظاری ناشی از آن مورد مقایسه قرار گیرد و بدینترتیب بنگاهها سرمایة خود را به سرمایهگذاریهایی که بازدة آنها بالاتر یا مساوی هزینة سرمایة آنهاست اختصاص دهند. همچنین با استفاده از هزینة سرمایه که در بازار مالی تعیین میشود، امکان مقایسه و ترجیح سرمایهگذاریهای کوتاه مدت و بلند مدت فراهم میشود. اما فرآیند کشف قیمت در بازارهای مالی زمانی به درستی و به شکل عادلانه انجام میگیرد که شرایط رقابتی بر بازار حاکم باشد. در این شرایط عرضه و تقاضای وجوه و سرمایه، قیمت را تعیین میکند و قیمت تعیین شده توسط بازار بهترین راهنما برای عرضهکنندگان وجوه یعنی پساندازکنندگان و سرمایهگذاران و تقاضاکنندگان وجوه یا سپردهپذیران خواهد بود. بدینوسیله تصمیمگیری برای هر دو گروه آسان خواهد شد و منابع سرمایهای به بهترین نحو تخصیص خواهد یافت.
انتشار و تحلیل اطلاعات
بازارهای مالی، اطلاعات را گردآوری مینمایند و از طریق قیمتهای منتشر شده منعکس مینمایند. حتی افرادی که فرآیند پرهزینه ارزیابی بنگاهها و مدیران و شرایط بازار سهام را طی نکردهاند، میتوانند قیمتهای سهام را که منعکس کنندة اطلاعاتی است که دیگران به دست آوردهاند، مشاهده کنند. انتشار و تجزیه و تحلیل اطلاعات توسط بازارهای مالی باعث میشود تا جامعه منابع ناچیزی را به منظور به دست آوردن اطلاعات هزینه کند. اقتصادی شدن کسب اطلاعات دربارة فرصتهای سرمایهگذاری، میتواند به تخصیص بهتر منابع منجر گردد.
تسهیل دادوستدها
سیستمهای مالی که هزینههای مبادلاتی را کاهش میدهند، میتوانند موجب تخصصیتر شدن فعالیتها، نوآوری تکنولوژی و رشد اقتصادی شوند. همانطور که آدام اسمیت (1779) نیز ادعا میکند، هزینة مبادلاتی کمتر باعث تخصصیتر شدن کارها میشود. وجود واسطهای همانند پول، باعث میشود تا هزینههای مبادله کالا تا حد زیادی کاهش یابد و امر مبادله سادهتر و روانتر گردد. وجود نهادهای واسطهای نیز خود باعث کاهش این هزینهها، تقسیم کار بهتر و در نتیجه کارآیی و رشد بالاتر میشود.
توزیع خطر و مدیریت ریسک
بازارهای مالی علاوه بر تخصیص سرمایة پولی، خطرات اقتصادی را نیز توزیع میکنند. در واقع ریسک اشتغال به فعالیتهای اقتصادی و سرمایهگذاری، از طریق ایجاد و توزیع اوراق بهادار از هم تفکیک و توزیع میشود. به عبارت دیگر بازارهای مالی (بازار پول و سرمایه) در ابعاد وسیع ریسک افرادی را که در فعالیتهای اقتصادی بزرگ و پرمخاطره اشتغال دارند به پسانداز کنندگان که حاضر به پذیرش ریسک یک بازدة غیرمطمئن هستند، منتقل و بین آنها توزیع میکنند.
بازارهای مالی علاوه بر تفکیک ریسک اشتغال و سرمایهگذاری، افراد را قادر به ایجاد تنوع در سرمایهگذاری میکنند. ایجاد تنوع در سبد دارایی منجر به کاهش ریسک میشود. کل ریسک به این علت کاهش مییابد که زیان در بعضی از سرمایهگذاریها توسط منافع ناشی از سایر سرمایهگذاریها جبران میشود. بازارهای مالی همچنین ریسک عدم نقدشوندگی را کاهش میدهند. نقدشوندگی، عبارت از سهولت تبدیل داراییها به قدرت خرید در قیمتهای مورد توافق است. هزینههای مبادلاتی و عدم تقارن اطلاعاتی باعث کاهش نقدشوندگی شده و ریسک را افزایش میدهد. بازارهای مالی از طریق انتشار و تحلیل اطلاعات و تسهیل دادوستدها به کاهش ریسک عدم نقدشوندگی کمک میکنند.
طبقه بندی بازارهای مالی
بازارهای مالی بر پايه معیارهای متفاوتی قابل طبقهبندی هستند:
طبقهبندي بر اساس نوع دارايي
طبقهبندي بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار
طبقه بندي بر اساس سررسيد تعهدات مالي
بر اساس نوع دارايي، ميتوان بازار اوراق بهادار را به دستههاي زير تقسيمبندي كرد:
الف- بازار سهام در این بازار، سهام شرکتها که نشانگر مالکیت دارنده آن در شرکت است، دادوستد میشود.
ب - بازار اوراق بدهی بازاری است که در آن ابزارهای با درآمد ثابت(اوراق قرضه) دادوستد میشوند.
ج - بازار ابزارهاي مشتق بازاري است براي معاملات ابزارهايي مبتني بر داراييهاي مالي يا فيزيكي كه از آن جمله مي توان به اختيار معامله و قرارداد آتي اشاره كرد.
طبقه بندي بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار:
بازار دست اول (اولیه) شرکتها، مؤسسات و بنگاههای اقتصادی برای تأمین منابع مالی مورد نیاز خود به مبالغ هنگفتی نیاز دارند كه اغلب این منابع را در مقابل واگذاری اوراق بهادار خود، بهدست میآورند. واگذاری اوراق بهادار و تأمین اعتبار برای اولین بار در بازار دست اول انجام میشود. به عبارت دیگر در بازار دست اول، اوراق بهادار برای نخستین بار منتشر میشوند. براین اساس فروشنده اوراق بهادار در واقع همان ناشر اوراق بهادار است.
بازار دست دوم (ثانویه) پس از عرضه اوراق بهادار در بازار اولیه و به منظور آن که این اوراق بتوانند مورد دادوستد قرار گیرند، به بازار دیگری نیاز است که به آن بازار ثانویه اوراق بهادار گفته میشود. در این بازار، اوراق قابلیت دادوستد پيدا ميكنند. وجود بازار دست دوم، صرفاً به این دلیل است که قابلیت نقدشوندگي اوراق بهادار منتشر شده در بازار دست اول را افزایش دهد، ضمن اینکه شرایطی فراهم میآورد که قرضدهندگان و قرضگیرندگان در صورت لزوم به آسانی بتوانند تصمیمات سرمایهگذاری خود را تغییر داده، به فروش اوراق بهادار خریداری شده یا خرید اوراق بهادار دیگر اقدام نمایند.
دادوستد در بازار دست دوم به دفعات نامحدود انجام میشود و بنابراین با جابجا شدن مالکیت ابزارهای مالی قابل دادوستد در آن بازار، قدرت نقدشوندگی زیادی ایجاد میشود. در این حالت، از نقد شدن پیش از سررسید بدهی واحدهای متقاضی سرمایه یا ناشران اوراق بهادار جلوگیری میشود و در نتیجه ضربههای کمبود نقدینگی تأثیر محدودتری بر واحدهای سرمایهگذار خواهد داشت.
طبقه بندي بر اساس سررسید تعهدات مالی:
الف ) بازار پول
بنا به تعریف، بازار پول بازاری برای دادوستد پول و دیگر داراییهای مالی جانشین نزدیک پول است که سررسید کمتر از یکسال دارند. همچنین میتوان از بازار پول به عنوان بازار ابزارهای مالی کوتاه مدت با ویژگی اندک بودن ریسک عدم پرداخت، نقدشوندگی و ارزش اسمی زیاد نام برد. تمرکز فعالیت این بازار در استفاده از ابزارهایی است که به اشخاص و بنگاههای تجاری این امکان را میدهند که به سرعت نقدینگی خود را به میزان مطلوب درآورند.
ب ) بازار سرمایه
برپایه طبقهبندی بازار مالی با نگرش به سررسید داراییها، بازار سرمایه به بازار دادوستد ابزارهای مالی با سررسید بیشتر از یک سال و داراییهای بدون سررسید اطلاق میشود. این بخش از بازار مالی نقش مهمتری در گردآوری منابع پساندازی و تأمین نیازهای سرمایهگذاری واحدهای تولیدی دارد. بازار سرمایه نسبت به بازار پول بسیار گستردهتر است و از تنوع ابزاری بیشتری برخوردار است.
مهمترین کارکرد بازارهای مالی شامل بازارهای پول، سرمایه و بیمه در اقتصاد ملی، تجهیز منابع پس اندازی و هدایت آن به سوی فعالیتهای مولد اقتصادی است، ضمن آنکه تعیین قیمت وجوه و سرمایه، انتشار و تحلیل اطلاعات و توزیع ریسک اقتصادی نیز اغلب در شمار کارکردهای این بازارهاست.
با تقسیم کل سیستم اقتصاد یک کشور به دو بخش واقعی و مالی، بخش مالی را میتوان به عنوان زیرمجموعهای از نظام اقتصادی تعریف کرد که در آن وجوه، اعتبارات و سرمایه در چارچوب قوانین و مقررات مشخص از طرف پسانداز کنندگان و صاحبان پول و سرمایه به طرف متقاضیان، جریان مییابد.
بازارهای مالی نیز بازارهایی هستند که در آنها داراییهای مالی مبادله می شوند. داراییهای مالی داراییهایي مثل سهام و اوراق قرضه هستند كه ارزش آنها به ارزش تولیدات وخدمات ارایه شده توسط شرکتهای منتشر کننده آنها وابسته است. تفاوت داراییهای مالی با داراییهای واقعی در این است که داراییهای واقعی ماهیت فیزیکی دارند مانند اتومبیل، املاک و مستغلات، و وسایل منزل.
یکی از راههای سرمایه گذاری خرید داراییهای مالی است. مزیت خرید داراییهای مالی نسبت به خرید داراییهای واقعی از دیدگاه اقتصادی این است که اولا دارایی واقعی کالای مصرفی است نه وسیله پس انداز و سرمایه گذاری. دوم اینکه خرید داراییهای واقعی و بلااستفاده نگه داشتن آنها به امید گرانتر شدن در آینده به معنای بلااستفاده نگه داشتن منابع کشور است و ارزش افزوده ای ایجاد نمی کند. مگر آنگه از آن استفاده شود. مثل اینکه شخصی اتومبیل و یا خانهای بخرد و آن را اجاره دهد. چند نوع از داراییهای مالی عبارتند از: سپرده های سرمایه گذاری در بانکها، طرح های بازنشستگی که توسط صندوقهای بازنشستگی ارایه می شود، انواع بیمه نامه های شرکتهای بیمه و در نهایت اوراق بهادار قابل داد و ستد در بورس اوراق بهادار که توسط کارگزاران خرید و فروش می شود.
در اقتصاد، بازار مالی به مکانیزمی اطلاق می شود که امکان خرید و فروش سهام ، کالا یا هر محصول قابل تبادلی را برای مشارکت کنندگان با هزینه ای پایین فراهم می آورد. بازارهای مالی چند صده اخیر رشد قابل توجهی داشته و به طور مستمر درحال تکامل و افزایش نقدینگی در جهان است. وظیفه بازارها گردآوری خریداران و فروشندگان علاقه مند به مشارکت در بازار است. در واقع تمامی بازارهای مالی در پی گردآوری سرمایه و برقراری ارتباط بین جویندگان سرمایه (قرض گیرندگان) و دارندگان سرمایه (قرض دهندگان) هستند.
کارکردهای بازار مالی
جذب و تجهیز پساندازها و تخصیص بهینة منابع (انتقال وجوه بین واحدهای اقتصادی)
انتقال وجوه بین واحدهای اقتصادی نقش اساسی بخش مالی اقتصاد است. واحدهای اقتصادی بهطور کلی شامل واحدهای دارای پسانداز و واحدهای سرمایهگذاری هستند. نقش بازارهای مالی این است که این دو گروه مزبور را به یکدیگر نزدیک کند و راهکاری فراهم نمایند که وجوه از واحدهای دارای مازاد پسانداز به واحدهای مواجه با کمبود منابع یا کسری پسانداز انتقال یابد. بدیهی است که تأثیر این نقلوانتقال وجوه فراهم آوردن امکانات سرمایهگذاری مولد است. بنابراین ملاحظه میشود که در صورت عدم وجود یا ضعف بازارهای مالی، امکان تحقق سرمایهگذاریهای مولد در سطح وسیع وجود نخواهد داشت.
تعیین قیمت وجوه و سرمایه
قیمت وجوه و سرمایه نیز در بازارهای مالی تعیین میشود. بنابراین بازارهای مالی با تعیین قیمت سرمایه و وجوه، بنگاهها را در تصمیمگیریهای سرمایهگذاری و برنامهریزیهای مالی کمک میکنند. بهطوری که قیمت بازاری سرمایه توسط بنگاه میتواند با بازده انتظاری ناشی از آن مورد مقایسه قرار گیرد و بدینترتیب بنگاهها سرمایة خود را به سرمایهگذاریهایی که بازدة آنها بالاتر یا مساوی هزینة سرمایة آنهاست اختصاص دهند. همچنین با استفاده از هزینة سرمایه که در بازار مالی تعیین میشود، امکان مقایسه و ترجیح سرمایهگذاریهای کوتاه مدت و بلند مدت فراهم میشود. اما فرآیند کشف قیمت در بازارهای مالی زمانی به درستی و به شکل عادلانه انجام میگیرد که شرایط رقابتی بر بازار حاکم باشد. در این شرایط عرضه و تقاضای وجوه و سرمایه، قیمت را تعیین میکند و قیمت تعیین شده توسط بازار بهترین راهنما برای عرضهکنندگان وجوه یعنی پساندازکنندگان و سرمایهگذاران و تقاضاکنندگان وجوه یا سپردهپذیران خواهد بود. بدینوسیله تصمیمگیری برای هر دو گروه آسان خواهد شد و منابع سرمایهای به بهترین نحو تخصیص خواهد یافت.
انتشار و تحلیل اطلاعات
بازارهای مالی، اطلاعات را گردآوری مینمایند و از طریق قیمتهای منتشر شده منعکس مینمایند. حتی افرادی که فرآیند پرهزینه ارزیابی بنگاهها و مدیران و شرایط بازار سهام را طی نکردهاند، میتوانند قیمتهای سهام را که منعکس کنندة اطلاعاتی است که دیگران به دست آوردهاند، مشاهده کنند. انتشار و تجزیه و تحلیل اطلاعات توسط بازارهای مالی باعث میشود تا جامعه منابع ناچیزی را به منظور به دست آوردن اطلاعات هزینه کند. اقتصادی شدن کسب اطلاعات دربارة فرصتهای سرمایهگذاری، میتواند به تخصیص بهتر منابع منجر گردد.
تسهیل دادوستدها
سیستمهای مالی که هزینههای مبادلاتی را کاهش میدهند، میتوانند موجب تخصصیتر شدن فعالیتها، نوآوری تکنولوژی و رشد اقتصادی شوند. همانطور که آدام اسمیت (1779) نیز ادعا میکند، هزینة مبادلاتی کمتر باعث تخصصیتر شدن کارها میشود. وجود واسطهای همانند پول، باعث میشود تا هزینههای مبادله کالا تا حد زیادی کاهش یابد و امر مبادله سادهتر و روانتر گردد. وجود نهادهای واسطهای نیز خود باعث کاهش این هزینهها، تقسیم کار بهتر و در نتیجه کارآیی و رشد بالاتر میشود.
توزیع خطر و مدیریت ریسک
بازارهای مالی علاوه بر تخصیص سرمایة پولی، خطرات اقتصادی را نیز توزیع میکنند. در واقع ریسک اشتغال به فعالیتهای اقتصادی و سرمایهگذاری، از طریق ایجاد و توزیع اوراق بهادار از هم تفکیک و توزیع میشود. به عبارت دیگر بازارهای مالی (بازار پول و سرمایه) در ابعاد وسیع ریسک افرادی را که در فعالیتهای اقتصادی بزرگ و پرمخاطره اشتغال دارند به پسانداز کنندگان که حاضر به پذیرش ریسک یک بازدة غیرمطمئن هستند، منتقل و بین آنها توزیع میکنند.
بازارهای مالی علاوه بر تفکیک ریسک اشتغال و سرمایهگذاری، افراد را قادر به ایجاد تنوع در سرمایهگذاری میکنند. ایجاد تنوع در سبد دارایی منجر به کاهش ریسک میشود. کل ریسک به این علت کاهش مییابد که زیان در بعضی از سرمایهگذاریها توسط منافع ناشی از سایر سرمایهگذاریها جبران میشود. بازارهای مالی همچنین ریسک عدم نقدشوندگی را کاهش میدهند. نقدشوندگی، عبارت از سهولت تبدیل داراییها به قدرت خرید در قیمتهای مورد توافق است. هزینههای مبادلاتی و عدم تقارن اطلاعاتی باعث کاهش نقدشوندگی شده و ریسک را افزایش میدهد. بازارهای مالی از طریق انتشار و تحلیل اطلاعات و تسهیل دادوستدها به کاهش ریسک عدم نقدشوندگی کمک میکنند.
طبقه بندی بازارهای مالی
بازارهای مالی بر پايه معیارهای متفاوتی قابل طبقهبندی هستند:
طبقهبندي بر اساس نوع دارايي
طبقهبندي بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار
طبقه بندي بر اساس سررسيد تعهدات مالي
بر اساس نوع دارايي، ميتوان بازار اوراق بهادار را به دستههاي زير تقسيمبندي كرد:
الف- بازار سهام در این بازار، سهام شرکتها که نشانگر مالکیت دارنده آن در شرکت است، دادوستد میشود.
ب - بازار اوراق بدهی بازاری است که در آن ابزارهای با درآمد ثابت(اوراق قرضه) دادوستد میشوند.
ج - بازار ابزارهاي مشتق بازاري است براي معاملات ابزارهايي مبتني بر داراييهاي مالي يا فيزيكي كه از آن جمله مي توان به اختيار معامله و قرارداد آتي اشاره كرد.
طبقه بندي بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار:
بازار دست اول (اولیه) شرکتها، مؤسسات و بنگاههای اقتصادی برای تأمین منابع مالی مورد نیاز خود به مبالغ هنگفتی نیاز دارند كه اغلب این منابع را در مقابل واگذاری اوراق بهادار خود، بهدست میآورند. واگذاری اوراق بهادار و تأمین اعتبار برای اولین بار در بازار دست اول انجام میشود. به عبارت دیگر در بازار دست اول، اوراق بهادار برای نخستین بار منتشر میشوند. براین اساس فروشنده اوراق بهادار در واقع همان ناشر اوراق بهادار است.
بازار دست دوم (ثانویه) پس از عرضه اوراق بهادار در بازار اولیه و به منظور آن که این اوراق بتوانند مورد دادوستد قرار گیرند، به بازار دیگری نیاز است که به آن بازار ثانویه اوراق بهادار گفته میشود. در این بازار، اوراق قابلیت دادوستد پيدا ميكنند. وجود بازار دست دوم، صرفاً به این دلیل است که قابلیت نقدشوندگي اوراق بهادار منتشر شده در بازار دست اول را افزایش دهد، ضمن اینکه شرایطی فراهم میآورد که قرضدهندگان و قرضگیرندگان در صورت لزوم به آسانی بتوانند تصمیمات سرمایهگذاری خود را تغییر داده، به فروش اوراق بهادار خریداری شده یا خرید اوراق بهادار دیگر اقدام نمایند.
دادوستد در بازار دست دوم به دفعات نامحدود انجام میشود و بنابراین با جابجا شدن مالکیت ابزارهای مالی قابل دادوستد در آن بازار، قدرت نقدشوندگی زیادی ایجاد میشود. در این حالت، از نقد شدن پیش از سررسید بدهی واحدهای متقاضی سرمایه یا ناشران اوراق بهادار جلوگیری میشود و در نتیجه ضربههای کمبود نقدینگی تأثیر محدودتری بر واحدهای سرمایهگذار خواهد داشت.
طبقه بندي بر اساس سررسید تعهدات مالی:
الف ) بازار پول
بنا به تعریف، بازار پول بازاری برای دادوستد پول و دیگر داراییهای مالی جانشین نزدیک پول است که سررسید کمتر از یکسال دارند. همچنین میتوان از بازار پول به عنوان بازار ابزارهای مالی کوتاه مدت با ویژگی اندک بودن ریسک عدم پرداخت، نقدشوندگی و ارزش اسمی زیاد نام برد. تمرکز فعالیت این بازار در استفاده از ابزارهایی است که به اشخاص و بنگاههای تجاری این امکان را میدهند که به سرعت نقدینگی خود را به میزان مطلوب درآورند.
ب ) بازار سرمایه
برپایه طبقهبندی بازار مالی با نگرش به سررسید داراییها، بازار سرمایه به بازار دادوستد ابزارهای مالی با سررسید بیشتر از یک سال و داراییهای بدون سررسید اطلاق میشود. این بخش از بازار مالی نقش مهمتری در گردآوری منابع پساندازی و تأمین نیازهای سرمایهگذاری واحدهای تولیدی دارد. بازار سرمایه نسبت به بازار پول بسیار گستردهتر است و از تنوع ابزاری بیشتری برخوردار است.
مهمترین کارکرد بازارهای مالی شامل بازارهای پول، سرمایه و بیمه در اقتصاد ملی، تجهیز منابع پس اندازی و هدایت آن به سوی فعالیتهای مولد اقتصادی است، ضمن آنکه تعیین قیمت وجوه و سرمایه، انتشار و تحلیل اطلاعات و توزیع ریسک اقتصادی نیز اغلب در شمار کارکردهای این بازارهاست.
قرار داد آتیه یا همان فیوچر چیست ؟
قرار داد آتيه یا همان فیوچرز چيست؟
در بازار مالي، قرارداد آتيه یا همان فیوچرز قراردادي است که همه اطلاعاتی که یک معامله که برای عادلانه بودن نیاز دارد در آن قید شده است. قراردادی براي خريد يا فروش يک کالاي مشخص با تاريخ تحويل در زماني مشخص و قيمت آن کالا در هنگام معامله اين قرارداد بين خريدار و فروشنده مشخص شده و در بورس آتيه (بازار مالي) معامله ميگردد.
اين قرارداد در اين بازار زمان تحويل کالا دارد که سرسيد قرارداد (delivery date) يا زمان تسويه حساب نهايي(final settlement date) ناميده ميشود و در صورتي که خريدار (يا فروشنده) اين قرارداد تصميم بگيرد تا کالاي مورد نظر را به طور فيزيکي تحويل بگيرد (تحويل دهد) اين امر در تاريخ سررسيد قرارداد الزامي بوده و اين مطلب مهم معامله قرارداد آتي را قانوني و از نظر مذهبي هم مجاز ميکند. اين امر در ايران هم مثل ساير نقاط جهان صحيح است.
لازم به ذکر است که به همين دليل (حقيقي و لازم الاجرا بودن اين معامله) قرارداد آتي داراي پشتوانه اجرائي است و ميتوان خود اين قرارداد را مثل يک سفته تا قبل از سررسيد آن (دقيق تر بگوئيم تا قبل از غير قابل انتقال شدن) خريد و فروش کرد. چون ارزش اين قرارداد مستقيما به ارزش کالائي که اين قرارداد تحويل ميدهد (تحويل ميگيرد) وابسته است وقتي آنرا ميخريد پس از بالا رفتن ارزش آن کالا ميتوانيد قرارداد را فروخته و از سود خود استفاده ببريد. در صورتي که پيش بيني شما اينست که قيمت کالاي مورد نظر در آينده (پس از چند ماه يا چند روز يا چند ساعت) تنزل خواهد داشت ميتوانيد ابتدا اين قرارداد را بفروشيد وپس از نزول قيمت بخريد و از سود اين اختلاف قيمت بهره ببريد. چون اين قرارداد در يک بازار مالی (بورس آتيه یا همان فیوچرز ) معامله ميشود عملا طرف فيزيکي تمام معاملات اتاق پاياپاي آن بورس است و وقتي شما مثلا يک کيلو طلا را يک بار فروخته وقبل از تاريخ تحويل يک بار خريده باشيد ديگر تعهدي براي تحويل دادن (تحويل گرفتن) آن کالا به هيچ کس نداريد.
دقت کنيد که هر گاه شخصي يک قرارداد را ميخرد حتما شخص ديگري آنرا فروخته است و اتاق پاياپاي بورس صرفا ضمانت جابجائي اين مبالغ بين طرف سود برده و طرف متضرر را به عهده دارد و خود بورس يا کارگذار آن سود و يا زياني در این معامله ندارند. بورس اين ضمانت را از طريق کارگذار اجرائي ميکند. کارگذار خريدار از يکسو و کارگذار فروشنده از سوي ديکر از اين اشخاص که طرفين قرارداد هستند وديعه اي دريافت کرده و آنرا به حساب بانکي اتاق پاياپاي واريز ميکند و تا پايان نظارت دارند که ضرر طرف متضرر از وديعه او بيشتر نشده و قرارداد هميشه ضمانت اجرائي خود را با قدرت تمام حفظ کند. بابت اين خدمات که منجر به ايجاد يک سيستم کاملا قانوني و قابل اعتماد براي معامله گران ميشود کارگذار يک کارمزد کوچک (کمتر از يک درضد ارزش معامله) از مشتري خود دريافت ميکتد و بخشي از آن را به شرکت بورس يا همان بازار ميپردازد.
قيمتي که در هنگام معامله اين قرارداد بين خريدار و فروشنده توافق ميشود متضمن قيمت تحويل آن کالا در روز تحويل است و به قيمت تسويه (settlement price) معروف ميباشد. يک قرارداد آتيه یا همان فیوچرز براي هر دو طرف خريدار و فروشنده ايجاد تعهد ميکند و با قرارداد اختيار یا همان آپشن که براي خريدار فقط ايجاد يک حق و براي فروشنده ايجاد تعهد ميکند از اين لحاظ متفاوت است. به عبارت ديگر خريدار يک قرارداد اختيار یا آپشن ممکن است به قرارداد عمل نمايد يا از آن صرفنظر کند ولي دوطرف يک قرارداد آتي ملزم به اجراي قرارداد در زمان تسويه هستند. فروشندگان، کالاي مورد نظر را به خريداران تحويل ميدهند يا اگر اين معامله در بازار آتي "تسويه نقدي" (cash-settled) داشته باشد اين پول از حساب معامله گر متضرر به حساب آنکه سود برده منتقل ميگردد. براي خروج از الزام تعهد قبل از زمان تسويه، خريدار يک قرارداد آتي بايستي موقعيت خود را با فروش همان قرارداد و فروشنده باخريد آن خنثي کرده و به شکل قطعي به تعهد خود پايان دهد.
ترید قانون مند و بدون غش و شفاف
قراردادهاي آتيه یا همان فیوچرز نقدشوندگي خود را مديون روراستی و مشخص کردن همه جوانب مورد معامله هستند که همه مشخصات اين کالا شامل کميت و کيفيت و زمان و مکان تحويل کالا در آنها ذکر شده است و لازم الاجرا. کالائي که قرارداد آتيه یا همان فیوچرز تحويل آنرا ضمانت دارد دارائي پايه يا دارائي زيربنا براي اين قرارداد ناميده ايم. اين دارائي زير بنا ميتواند طلا يا گندم يا يک ارز يا سهام يک شرکت باشد که کمیت و کیفیت آن به وضوح در قرارداد ذکر شده است. نحوه ختم قرارداد که با تحویل کالا و یا به صورت نقدی قابل انجام است کاملا مشخص شده. واحد و کمیت دارائی زیربنای قرارداد که در واقع همان چیزی است که شما ترید میکنید کاملا مشخص است. واحد پولی که قرارداد با آن معامله میشود ذکر شده.
مثلا وقتی میگوئیم از طرق کارگذاری تخت جمشید نفت ترید میکنیم یعنی نفت سبک و شیرین غرب تگزاس WTI که همان نفتی است که در بورس NYMEX در نیویورک ترید میکنند مورد معامله شماست. مشخصات فنی آن شامل شامل چگالی و درصد سولفورمجاز و ... و همچنین زمان و مکان تحویل و حداقل تغییر قیمت مجاز (تیک یا آنچه در ایران معروف است پیپ) و خلاصه همه آنچه که خریدار و فروشنده یک کالا باید بدانند در قرارداد ذکرشده و همه میتوانند آنرا بخوانند. بالاخره شما دارید این کالا را معامله میکنید و شاید دلتان خواست آنرا تحویل بگیرید پس حق دارید همه چیز را راجع به آن بدانید.
ودیعه یا مارجین
برای آنکه سرمایه گذار (تریدر) اجازه یابد تا یک قرارداد آتیه یا همان فیوچرز را بخرد و یا بفروشد بورس از او ودیعه ای را درخواست میکند که مارجین نام دارد. این ودیعه که توسط کارگذار از تریدر ها جمع آوری میشود به حساب بانکی اتاق پایاپای بورس واریز میشود. این ودیعه که متعلق به تریدر است میتواند هر لحظه توسط او از کارگذار درخواست شود و کارگذار موظف است آنرا فورا به سرمایه گذار تحویل دهد. سپس کارگذار به نوبه خود این مبلغ را صبح روز بعد از اتاق پایاپای بورس دریافت میکند.
علت درخواست این مبالغ از تریدر ها بسیار ساده است. بازار مالی جائی است که همه میتوانند با خیال راحت ترید کنند و واهمه ای ندارند که طرف مقابل که با او ترید کرده اند امکان دارد زیر حرف خود بزند. اصولا بورس یا همان بازار مالی به همین علت جذاب است. ودیعه سپاری یکی از مهمترین مکانیزم هائی است که که بورس را به ایجاد این محل امن برای تریدر ها کمک میکند.
فرض کنید یک تریدر یک کیلو طلا خریده به قیمت 800 دلار به ازای هر اونس. این یعنی یک تریدر دیگر همین یک کیلو طلا را فروخته به همان قیمت. وقتی قیمت طلا تغییر کند یکی از آنها متضرر و دیگری سود میبرد. اما در لحظه انجام این معامله هیچکس نمیداند کدامیک ضرر و کدام سود خواهد کرد. به همین علت از هر دوطرف و از طریق کارگذارشان مبلغی ودیعه گرفته میشود تا قطعی بودن این معامله تضمین شده باشد. طرفی که ضرر داده حق ندارد ودیعه خود را برداشت کند مگر آنکه تصمیم بگیرد قرارداد را الغا کند. در این هنگام اگر خریدار بود باید آنرا بفروشد و اگر فروشنده بود باید یک قرارداد بخرد. مبلغ ضرر او که همان سود طرف مقابل است از ودیعه او کسرشده و به حساب طرفی که سود کرده اضافه میشود و او میتواند باقیمانده مبلغ را درخواست کرده و پس بگیرد.
طرفی که سود برده از همان لحظه که وارد سود شده میتواند این مبلغ اضافه بر ودیعه خود را درخواست و دریافت کند. اصل ودیعه نیز پس از خارج شدن از قرارداد قابل دریافت است. او نیز برای خارج شدن از تعهد قرارداد در صورتی که خریدار بود باید آنرا بفروشد و اگر فروشنده بود باید بسادگی آنرا بخرد. البته هیشه این امکان نیز وجود دارد که کالا یا ارز زیربنای قرارداد را تحویل گرفته یا تحویل بدهند. پس همانطور که واضح است این ودیعه برای برطرف کردن ریسک تریدر ها توسط بازار و از طریق کارگذار اخذ شده ودر حساب بانکی متعلق به بورس و نه نزد کارگذار نگهداری میشود. این ودیعه از دو قسمت تشکیل میشود. مارجین پوزیشن و مارجین سود و زیان.
مارجین پوزیشن یا مارجین اولیه
مبلغ این ودیعه بر اساس یکسری محاسبات ریاضی و آماری تعیین میشود. بازار های مختلف از مدل های ریاضی مختلفی برای محاسبه مارجین استفاده میکنند ولی نتیجه این محاسبات اختلافات کوچکی با هم دارند. در بورس DGCX دوبی این محاسبات بر اساس سیستم ریاضی SPAN انجام میشود که اکثر بازارهای دنیا از آن تبعیت میکنند. بورس بر اساس این سیستم محاسبه یک مارجین اولیه Initial Margin را برای هر قرارداد محاسبه کرده و به کارگذار اعلام میکند. این حداقل مبلغی است که باید در همه لحظات در حساب تریدر موجود باشد تا او حق در دست داشتن قرارداد (و به زبان ترید حق داشتن Open Position را) داشته باشد. ا ین مارجین توسط بورس تعیین میشود.
مارجین سود و زیان
تریدری که پوزیشن او بلافاصله وارد سود میشود تا زمانی که پوزیشنش در سود است به مبلغی بیش از این مارجین اولیه نیاز ندارد. ولی اگر این پوزیشن بلافاصله یا در طول مدتی که تریدر قصد دارد آنرا باز نگه دارد وارد ضرر شود بلافاصله توسط دائره کنترل ریسک در بورس بسته خواهد شد. کارگذار برای حفاظت تریدر در مقابل چنین اتفاقی مارجین سودو زیان را با توجه به میزان ریسک پذیری او محاسبه کرده و همیشه نظارت میکند تا مشتری او به علت کمبود ودیعه شانس خود را در سود بردن از معاملاتش از دست ندهد.
در بازار مالي، قرارداد آتيه یا همان فیوچرز قراردادي است که همه اطلاعاتی که یک معامله که برای عادلانه بودن نیاز دارد در آن قید شده است. قراردادی براي خريد يا فروش يک کالاي مشخص با تاريخ تحويل در زماني مشخص و قيمت آن کالا در هنگام معامله اين قرارداد بين خريدار و فروشنده مشخص شده و در بورس آتيه (بازار مالي) معامله ميگردد.
اين قرارداد در اين بازار زمان تحويل کالا دارد که سرسيد قرارداد (delivery date) يا زمان تسويه حساب نهايي(final settlement date) ناميده ميشود و در صورتي که خريدار (يا فروشنده) اين قرارداد تصميم بگيرد تا کالاي مورد نظر را به طور فيزيکي تحويل بگيرد (تحويل دهد) اين امر در تاريخ سررسيد قرارداد الزامي بوده و اين مطلب مهم معامله قرارداد آتي را قانوني و از نظر مذهبي هم مجاز ميکند. اين امر در ايران هم مثل ساير نقاط جهان صحيح است.
لازم به ذکر است که به همين دليل (حقيقي و لازم الاجرا بودن اين معامله) قرارداد آتي داراي پشتوانه اجرائي است و ميتوان خود اين قرارداد را مثل يک سفته تا قبل از سررسيد آن (دقيق تر بگوئيم تا قبل از غير قابل انتقال شدن) خريد و فروش کرد. چون ارزش اين قرارداد مستقيما به ارزش کالائي که اين قرارداد تحويل ميدهد (تحويل ميگيرد) وابسته است وقتي آنرا ميخريد پس از بالا رفتن ارزش آن کالا ميتوانيد قرارداد را فروخته و از سود خود استفاده ببريد. در صورتي که پيش بيني شما اينست که قيمت کالاي مورد نظر در آينده (پس از چند ماه يا چند روز يا چند ساعت) تنزل خواهد داشت ميتوانيد ابتدا اين قرارداد را بفروشيد وپس از نزول قيمت بخريد و از سود اين اختلاف قيمت بهره ببريد. چون اين قرارداد در يک بازار مالی (بورس آتيه یا همان فیوچرز ) معامله ميشود عملا طرف فيزيکي تمام معاملات اتاق پاياپاي آن بورس است و وقتي شما مثلا يک کيلو طلا را يک بار فروخته وقبل از تاريخ تحويل يک بار خريده باشيد ديگر تعهدي براي تحويل دادن (تحويل گرفتن) آن کالا به هيچ کس نداريد.
دقت کنيد که هر گاه شخصي يک قرارداد را ميخرد حتما شخص ديگري آنرا فروخته است و اتاق پاياپاي بورس صرفا ضمانت جابجائي اين مبالغ بين طرف سود برده و طرف متضرر را به عهده دارد و خود بورس يا کارگذار آن سود و يا زياني در این معامله ندارند. بورس اين ضمانت را از طريق کارگذار اجرائي ميکند. کارگذار خريدار از يکسو و کارگذار فروشنده از سوي ديکر از اين اشخاص که طرفين قرارداد هستند وديعه اي دريافت کرده و آنرا به حساب بانکي اتاق پاياپاي واريز ميکند و تا پايان نظارت دارند که ضرر طرف متضرر از وديعه او بيشتر نشده و قرارداد هميشه ضمانت اجرائي خود را با قدرت تمام حفظ کند. بابت اين خدمات که منجر به ايجاد يک سيستم کاملا قانوني و قابل اعتماد براي معامله گران ميشود کارگذار يک کارمزد کوچک (کمتر از يک درضد ارزش معامله) از مشتري خود دريافت ميکتد و بخشي از آن را به شرکت بورس يا همان بازار ميپردازد.
قيمتي که در هنگام معامله اين قرارداد بين خريدار و فروشنده توافق ميشود متضمن قيمت تحويل آن کالا در روز تحويل است و به قيمت تسويه (settlement price) معروف ميباشد. يک قرارداد آتيه یا همان فیوچرز براي هر دو طرف خريدار و فروشنده ايجاد تعهد ميکند و با قرارداد اختيار یا همان آپشن که براي خريدار فقط ايجاد يک حق و براي فروشنده ايجاد تعهد ميکند از اين لحاظ متفاوت است. به عبارت ديگر خريدار يک قرارداد اختيار یا آپشن ممکن است به قرارداد عمل نمايد يا از آن صرفنظر کند ولي دوطرف يک قرارداد آتي ملزم به اجراي قرارداد در زمان تسويه هستند. فروشندگان، کالاي مورد نظر را به خريداران تحويل ميدهند يا اگر اين معامله در بازار آتي "تسويه نقدي" (cash-settled) داشته باشد اين پول از حساب معامله گر متضرر به حساب آنکه سود برده منتقل ميگردد. براي خروج از الزام تعهد قبل از زمان تسويه، خريدار يک قرارداد آتي بايستي موقعيت خود را با فروش همان قرارداد و فروشنده باخريد آن خنثي کرده و به شکل قطعي به تعهد خود پايان دهد.
ترید قانون مند و بدون غش و شفاف
قراردادهاي آتيه یا همان فیوچرز نقدشوندگي خود را مديون روراستی و مشخص کردن همه جوانب مورد معامله هستند که همه مشخصات اين کالا شامل کميت و کيفيت و زمان و مکان تحويل کالا در آنها ذکر شده است و لازم الاجرا. کالائي که قرارداد آتيه یا همان فیوچرز تحويل آنرا ضمانت دارد دارائي پايه يا دارائي زيربنا براي اين قرارداد ناميده ايم. اين دارائي زير بنا ميتواند طلا يا گندم يا يک ارز يا سهام يک شرکت باشد که کمیت و کیفیت آن به وضوح در قرارداد ذکر شده است. نحوه ختم قرارداد که با تحویل کالا و یا به صورت نقدی قابل انجام است کاملا مشخص شده. واحد و کمیت دارائی زیربنای قرارداد که در واقع همان چیزی است که شما ترید میکنید کاملا مشخص است. واحد پولی که قرارداد با آن معامله میشود ذکر شده.
مثلا وقتی میگوئیم از طرق کارگذاری تخت جمشید نفت ترید میکنیم یعنی نفت سبک و شیرین غرب تگزاس WTI که همان نفتی است که در بورس NYMEX در نیویورک ترید میکنند مورد معامله شماست. مشخصات فنی آن شامل شامل چگالی و درصد سولفورمجاز و ... و همچنین زمان و مکان تحویل و حداقل تغییر قیمت مجاز (تیک یا آنچه در ایران معروف است پیپ) و خلاصه همه آنچه که خریدار و فروشنده یک کالا باید بدانند در قرارداد ذکرشده و همه میتوانند آنرا بخوانند. بالاخره شما دارید این کالا را معامله میکنید و شاید دلتان خواست آنرا تحویل بگیرید پس حق دارید همه چیز را راجع به آن بدانید.
ودیعه یا مارجین
برای آنکه سرمایه گذار (تریدر) اجازه یابد تا یک قرارداد آتیه یا همان فیوچرز را بخرد و یا بفروشد بورس از او ودیعه ای را درخواست میکند که مارجین نام دارد. این ودیعه که توسط کارگذار از تریدر ها جمع آوری میشود به حساب بانکی اتاق پایاپای بورس واریز میشود. این ودیعه که متعلق به تریدر است میتواند هر لحظه توسط او از کارگذار درخواست شود و کارگذار موظف است آنرا فورا به سرمایه گذار تحویل دهد. سپس کارگذار به نوبه خود این مبلغ را صبح روز بعد از اتاق پایاپای بورس دریافت میکند.
علت درخواست این مبالغ از تریدر ها بسیار ساده است. بازار مالی جائی است که همه میتوانند با خیال راحت ترید کنند و واهمه ای ندارند که طرف مقابل که با او ترید کرده اند امکان دارد زیر حرف خود بزند. اصولا بورس یا همان بازار مالی به همین علت جذاب است. ودیعه سپاری یکی از مهمترین مکانیزم هائی است که که بورس را به ایجاد این محل امن برای تریدر ها کمک میکند.
فرض کنید یک تریدر یک کیلو طلا خریده به قیمت 800 دلار به ازای هر اونس. این یعنی یک تریدر دیگر همین یک کیلو طلا را فروخته به همان قیمت. وقتی قیمت طلا تغییر کند یکی از آنها متضرر و دیگری سود میبرد. اما در لحظه انجام این معامله هیچکس نمیداند کدامیک ضرر و کدام سود خواهد کرد. به همین علت از هر دوطرف و از طریق کارگذارشان مبلغی ودیعه گرفته میشود تا قطعی بودن این معامله تضمین شده باشد. طرفی که ضرر داده حق ندارد ودیعه خود را برداشت کند مگر آنکه تصمیم بگیرد قرارداد را الغا کند. در این هنگام اگر خریدار بود باید آنرا بفروشد و اگر فروشنده بود باید یک قرارداد بخرد. مبلغ ضرر او که همان سود طرف مقابل است از ودیعه او کسرشده و به حساب طرفی که سود کرده اضافه میشود و او میتواند باقیمانده مبلغ را درخواست کرده و پس بگیرد.
طرفی که سود برده از همان لحظه که وارد سود شده میتواند این مبلغ اضافه بر ودیعه خود را درخواست و دریافت کند. اصل ودیعه نیز پس از خارج شدن از قرارداد قابل دریافت است. او نیز برای خارج شدن از تعهد قرارداد در صورتی که خریدار بود باید آنرا بفروشد و اگر فروشنده بود باید بسادگی آنرا بخرد. البته هیشه این امکان نیز وجود دارد که کالا یا ارز زیربنای قرارداد را تحویل گرفته یا تحویل بدهند. پس همانطور که واضح است این ودیعه برای برطرف کردن ریسک تریدر ها توسط بازار و از طریق کارگذار اخذ شده ودر حساب بانکی متعلق به بورس و نه نزد کارگذار نگهداری میشود. این ودیعه از دو قسمت تشکیل میشود. مارجین پوزیشن و مارجین سود و زیان.
مارجین پوزیشن یا مارجین اولیه
مبلغ این ودیعه بر اساس یکسری محاسبات ریاضی و آماری تعیین میشود. بازار های مختلف از مدل های ریاضی مختلفی برای محاسبه مارجین استفاده میکنند ولی نتیجه این محاسبات اختلافات کوچکی با هم دارند. در بورس DGCX دوبی این محاسبات بر اساس سیستم ریاضی SPAN انجام میشود که اکثر بازارهای دنیا از آن تبعیت میکنند. بورس بر اساس این سیستم محاسبه یک مارجین اولیه Initial Margin را برای هر قرارداد محاسبه کرده و به کارگذار اعلام میکند. این حداقل مبلغی است که باید در همه لحظات در حساب تریدر موجود باشد تا او حق در دست داشتن قرارداد (و به زبان ترید حق داشتن Open Position را) داشته باشد. ا ین مارجین توسط بورس تعیین میشود.
مارجین سود و زیان
تریدری که پوزیشن او بلافاصله وارد سود میشود تا زمانی که پوزیشنش در سود است به مبلغی بیش از این مارجین اولیه نیاز ندارد. ولی اگر این پوزیشن بلافاصله یا در طول مدتی که تریدر قصد دارد آنرا باز نگه دارد وارد ضرر شود بلافاصله توسط دائره کنترل ریسک در بورس بسته خواهد شد. کارگذار برای حفاظت تریدر در مقابل چنین اتفاقی مارجین سودو زیان را با توجه به میزان ریسک پذیری او محاسبه کرده و همیشه نظارت میکند تا مشتری او به علت کمبود ودیعه شانس خود را در سود بردن از معاملاتش از دست ندهد.
تکنوکراسی یا فن سالاری چیست ؟
فنسالاری ( به انگلیس Technocracy) در اصطلاح به حکومت تکنیک اطلاق شدهاست که در آن نظام سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی باید بوسیلهٔ صاحبان فن اداره شود. به دیگر سخن فنسالاری به مفهوم هواداری از رهبری ارباب فن است که بر ماشینیسم و دانش فنی و مهارتهای فناورانه تکیه دارد و همانها یعنی مهندسان، دانشمندان و تکنوکراتها باید فعالیتهای اقتصادی و سیاسی را رهبری کنند.
نهضتی بنام فنسالاری در سال ۱۹۳۲ در آمریکا بوجود آمد که مرکز آن دانشگاه کلمبیا بود. در بحبوحهٔ بحران بزرگ اقتصادی آمریکا که اقتصاددانان و سیاستمداران از غلبهٔ بر آن عاجز بودند گمان میرفت که شاید مهندسان و فن سالاران قادر به مهار آن باشند. در واقع این نهضت واکنش رکود بزرگ بود. از آن پس حکومت ارباب فن هوادار جندانی نیافت و این عقیده رایج شد که مغزها و دستهای تکنوکراتها هر اندازه که خوب چرخهای فناوری جدید را بچرخاند دلیل آن نیست که بتواند چرخهای حکومت را هم به خوبی به گردش در آورند. به ویژه که در عصر ما فناوری خود به سبب داشتن عارضههای منفی مورد انتقاد و نکوهش برخی از متفکران اجتماعی قرار گرفتهاست.
تعریف و ارکان بازار پول چیست ؟
بــازار پول
بنا به تعریف، بازار پول بازاری برای دادوستد پول و دیگر داراییهای مالی جانشین نزدیک پول است که سررسید کمتر از یکسال دارند. همچنین میتوان از بازار پول به عنوان بازار ابزارهای مالی کوتاه مدت با ویژگی اندک بودن ریسک عدم پرداخت، نقدشوندگی و ارزش اسمی زیاد نام برد. تمرکز فعالیت این بازار در استفاده از ابزارهایی است که به اشخاص و بنگاههای تجاری این امکان را میدهند که به سرعت نقدینگی خود را به میزان مطلوب درآورند. دلیل عمدة نیاز واحدهای اقتصادی به بازار پول، عدم همزمانی دریافت پول و انجام مخارج است. هر چند این امکان برای واحدهای اقتصادی وجود دارد که مستقل از دریافت وجوه نقدی، برای انجام مخارج برنامهریزی شدة خود، منابع پولی نگهداری کنند. اما این امر متضمن هزینهای به شکل نرخ بهره است و بنگاههای اقتصادی با هدف حداقل کردن این هزینه، تلاش میکنند که کمترین منابع مالی ممکن را برای انجام دادوستدهای روزانه نگهداری کنند. برای این منظور، آنها ترکیبی از منابع نقد و ابزارهای مالی بازار پول با ویژگی نقدینگی بالا و هزینه و ریسک به نسبت اندک را مورد استفاده قرار خواهند داد. بازار پول یک بازار سازمان یافته نیست. به عبارت دیگر محل جغرافیایی خاصی برای بازار پول در نظر گرفته نمیشود و به طور کلی بانکها، مؤسسات اعتباری غیربانکی و سایر مکانهایی که دادوستد ابزارهای مالی بازار پول در آن انجام میشود، تشکیلدهندة بازار پول هستند. مشارکت کنندگان در بازار پول، افراد یا واحدهای دارای مازاد نقدینگی هستند که به عنوان پس اندازکننده از طریق مستقیم یا غیر مستقیم منابع خود را با سررسیدهای کوتاه مدت در اختیار واحدهای نیازمند منابع مالی قرار می دهند. به عبارتی، مهمترین رسالت بازار پول ایجاد تسهیلات برای واحدهای اقتصادی به منظور تأمین نقدینگی- به معنای کوتاه مدت آن- و نیز تأمین سرمایه در گردش است.
ابزارهای بازار پول
اسناد خزانه : اسناد خزانه، اوراق بهادار کوتاه مدتی هستند که توسط دولت منتشر میشوند و سررسید آنها بهطور معمول سه ماه، شش ماه و یکسال است. این اسناد هنگام فروش به صورت تنزیل شده (به مبلغی کمتر از مبلغ اسمی) به فروش میرسند و در تاریخ سررسید، دارندة آن مبلغ اسمی سند را دریافت میکند. پس در ردیف ابزارهای تنزیل شده بازار پول قرار میگیرند. انتشار و بازخرید این اوراق توسط بانک مرکزی و به نمایندگی از دولت انجام میشود. مهمترین ویژگی اسناد خزانه، ریسک اندک آن است. سرمایهگذاری که وجوه خود را در اسناد خزانه سرمایهگذاری میکند مایل به پذیرش کمترین ریسک ممکن است. به همین دلیل این اسناد از بازده نسبتاً پایینی برخوردارند. اسناد خزانه عمدتاً توسط مؤسسات سرمایهگذاری که بهدنبال سرمایهگذاری موقت در مکانی مطمئن هستند، خریداری میشود.
پذیرش بانکی : پذیرش بانکی که دستور پرداخت مبلغ معینی به حامل آن در تاریخ معینی است، از جمله قدیمیترین و کوچکترین (از نظر حجم و مبلغ) ابزارهای بازار پول به شمار میرود. اگر چه این ابزار مالی از قرن دوازدهم مورد استفاده واقع شده است، اما تا سالهای دهة شصت که حجم تجارت بینالملل افزایش فوقالعادهای یافت، یک ابزار مهم در بازار پول به شمار نمیرفت.
در هر حال این ابزار به منظور تأمین مالی کالاهایی که هنوز از فروشنده به خریدار منتقل نشده است مورد استفاده قرار میگیرد. بدینترتیب که این اوراق توسط یک مؤسسة تجاری و در وجه یک بانک تجاری خصوصی کشیده میشود و وقتی که بانک مزبور آن را مهر نماید (یعنی بپذیرد) به عنوان یک پذیرش بانکی شناخته میشود. به عنوان مثال، فرض کنید که شرکت "الف" در ایران میخواهد کالایی را از شرکت "ب" در ژاپن خریداری نماید. شرکت ژاپنی از آنجا که شناختی نسبت به شرکت ایرانی طرف قرارداد خود ندارد، لذا تمایلی به ارسال کالا پیش از دریافت پول نخواهد داشت. از طرف دیگر، شرکت ایرانی نیز تمایلی به پرداخت پول قبل از دریافت کالا را ندارد. در چنین شرایطی، این شرکت تجاری میتواند با انتشار اوراق پذیرش بانکی موجبات تحقق معامله را فراهم سازد. اگر چه پذیرش بانکی، در ابتدا به منظور تأمین مالی محمولة کالای انتقال یافته در سطح بینالملل مورد استفاده قرار میگرفت، اما امروزه از این ابزار به منظور تأمین مالی محمولة کالاهای داخلی، ذخیرهسازی اقلام اصلی کالاهای داخلی و خارجی قابلعرضه در بازار و تهیه اعتبار به منظور مبادلة دلار برای بانکهای کشورهای معین نیز مورد استفاده قرار میگیرد. پذیرش بانکی منافع مستقیمی برای بانکها نیز ایجاد میکند. به این ترتیب که بانک بدون استفاده از ظرفیتهای خلق اعتباریاش، قادر به حمایت از نیازهای اعتباری مشتریان خود خواهد بود. پذیرش بانکی از بازار ثانویة بسیار مناسبی برخوردار است، که دلالان، بانکهای مرکزی خارجی و بانکهای داخلی از مهمترین فعالان آن هستند.
اوراق تجاری : نوعی اوراق قرضه کوتاه مدت – با سررسید 270 روز یا کمتر – است که توسط شرکتهای مالی و مؤسسات غیرمالی منتشر میشود. اوراق تجاری برای شرکتهایی که در کوتاه مدت به وجه نقد نیاز دارند، ابزار مالی مؤثری محسوب میشود. همچنین این اوراق میتوانند به عنوان راهکار تأمین مالی میان مدت و حتی دراز مدت نیز مورد استفاده قرار گیرند. در این حالت، شرکت، اوراق تجاری جدید را به قصد پرداخت بدهیهای سررسید شدة قبلی خود منتشر میکند. البته در سالهای اخیر بازار اوراق تجاری به طور فزاینده توسط بانکهای تجاری به عنوان منبع وجوه قابل استقراض مورد استفاده قرار گرفته است.
اوراق تجاری بدون پشتوانه هستند و معمولاً بازپرداخت آنها به وسیلة دارایی خاصی تضمین نمیشود. هر چند که بنگاههای فروشنده این اوراق، میبایست دارای خطوط پشتیابی کننده از طرف بانکهای تجاری باشند. در اکثر کشورها دسترسی به این بازار قانونمند است و تنها بنگاههایی که در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده و از حداقل سرمایة تعیین شدهای برخوردار باشند، میتوانند به انتشار اوراق تجاری اقدام کنند. اوراق تجاری همانند اسناد خزانه، به صورت تنزیل شده به فروش میرسند و بازدة آنها به روش نرخ تنزیل محاسبه میشود.
اوراق تجاری بر خلاف اسناد خزانه، بازار دست دوم قابلتوجهی ندارند و این عامل باعث کاهش قدرت نقدشوندگی آن شده است. این اوراق به دو دستة عمده تقسیم میشوند:
دسته اول، اوراقی هستند که توسط شرکتهای بزرگ و معتبر منتشر میشوند. که بهطور مستقیم و بدون نیاز به کارگزاران و معاملهگران به خریداران ابزارهای مالی فروخته میشوند.
دسته دوم، که توسط شرکتهای کوچکتر اما خوشنام و معتبر منتشر میشوند و از طریق معاملهگران و کارگزاران به مشتریان فروخته میشوند. نرخ بهره این دسته از اوراق معمولاً بیشتر از اوراق منتشر شده توسط شرکتهای بزرگ است که علت آن ریسک بیشتر و همچنین وجود هزینههای دادوستد توسط معاملهگران است.
انتشار اوراق تجاری به طور معمول توسط یک فروشنده خاص، برای مثال شعبة یک بانک تجاری، انجام میشود و بازخرید آن هم اغلب به عهدة فروشنده است. اوراق تجاری مزیتهای عمدهای برای فروشندگان و خریداران به همراه دارند و به همین دلیل بازار آن در سالهای اخیر رشد سریعی را شاهد بوده است. امتیاز مهم این اوراق برای فروشندگان، کمتر بودن هزینة آن نسبت به استقراض از بانکهای تجاری است. همچنین اوراق تجاری به دلیل بازدة بالاتر نسبت به اسناد خزانه و همچنین همخوانی سررسید آن با نیازهای سرمایهگذاران، از جذابیت خاصی برای مشتریان برخوردار است.
بزرگترین بازار اوراق تجاری در جهان مربوط به ایالات متحده آمریکاست. به طوری که حجم دادوستد در آن نزدیک به 80 درصد مبادلات جهان را تشکیل میدهد. پس از آن، بازار کشورهای اروپایی قرار دارند که به رغم جوان بودن، طی سالهای اخیر رشد قابلملاحظهای داشتهاند.
گواهی سپرده: گواهی سپرده جوانترین و در عین حال از مهمترین ابزارهای بازار پول به شمار میرود. این گواهی از اوایل دهة 1960 میلادی مطرح شد و به دلیل انعطافپذیری، تنوع و بازار دست دوم سازمان یافته، به سرعت گسترش یافت. بهگونهایکه هم اکنون از مهمترین منابع تأمین مالی بانکهای تجاری و همچنین از اجزا مهم پرتفوی سرمایهگذاران به شمار میرود. گواهی سپرده، سندی است که توسط یک مؤسسة سپردهپذیر – بهطور معمول یک بانک – در قبال مبلغ مشخصی پول که نزد آن سپرده شده، منتشر میشود. این گواهی دارای سررسید و همچنین نرخ بهره معین است. این نوع سرمایهگذاری در واقع دو مزیت عمده دارد، نخست اینکه سرمایهگذار میتواند به دقت بازدة پول خود را محاسبه کند. دوم، زمان سررسید اصل و بهرة گواهی نیز مشخص است.
در یک دستهبندی کلی، گواهیهای سپرده به دو بخش قابل انتقال و غیرقابل انتقال تقسیم میشوند. دارندة گواهی سپرده قابلمعامله میتواند آن را قبل از تاریخ سررسید در بازار دست دوم به فروش برساند. به همین دلیل این گواهیها از نقد شوندگی بالایی برخوردار هستند، زیرا دارندة آن در صورت نیاز به پول نقد میتواند آن را در بازار دست دوم به فروش برساند. اما گواهیهای غیرقابل مبادله، قابل فروش مجدد نیستند و دارندگان آن در صورت نیاز به وجه نقد تنها میتوانند به مؤسسة سپردهپذیر مراجعه و با تحمل جریمه در نظر گرفته شده، سپردة خود را از مؤسسه خارج کنند. حداقل دورة سررسید گواهیهای سپرده هفت روز و حداکثر آن نامحدود است. اما در عمل بیشتر گواهیهای سپرده با سررسید کمتر از یکسال منتشر میشوند و در بین آنها، گواهیهای سه ماهه و شش ماهه از عمومیت بیشتری برخوردارند. گواهیهای سپرده قابلمعامله براساس ارزش اسمی به دو دستة گواهیهای بزرگ و گواهیهای کوچک تقسیم میشوند. برای نمونه در آمریکا ارزش اسمی گواهی سپردهی بزرگ بیشتر از یک میلیون دلار و ارزش اسمی گواهی سپرده کوچک کمتر از یک میلیون دلار است. گواهیهای سپردة بزرگ اغلب به وسیلة بانکها، صندوقهای سرمایهگذاری، سرمایهگذاران نهادی (مؤسسات سرمایهگذاری) و صندوقهای بازار پول خریداری میشوند، در حالی که اغلب مشتریان گواهیهای سپردة کوچک، اشخاص هستند. همچنین نرخ بهره گواهی سپردة کوچک، کمتر از گواهی سپردة بزرگ است.
به طور معمول گواهی سپردة قابلمعامله، براساس بازار در نظر گرفته شده برای فروش، به دو دستة داخلی و خارجی تقسیم میشود. نوع داخلی این گواهیها برای فروش در داخل کشور و نوع خارجی آن برای فروش در کشورهای دیگر به صورت ارزی منتشر میشوند. گواهیهای سپردة ارزی خود به دو دستة بانکی و یورو تقسیم میشوند که این امر به دلیل اهمیت و جایگاه بازار ایالات متحده آمریکا و اروپا در بازار پول جهان است. گواهیهای سپردة ارزی که به قصد فروش در آمریکا منتشر میشوند به نام گواهیهای سپردة بانکی و گواهیهای سپردهای که برای فروش در اروپا منتشر میشوند به گواهیهای سپردة یورو معروفند. بدیهی است که این گواهیها برای فروش در مناطق دیگر جهان نیز منتشر میشوند که به دلیل اهمیت کمتر، نام استانداردی برای آنها وجود ندارد. همچنین نوع دیگری از گواهیهای سپرده وجود دارند که توسط مؤسسات اعتباری غیربانکی منتشر میشوند و به نام گواهیهای سپردة اعتباری معروف هستند.
نهادهای بازار پول
بانک مرکزی و دیگر واسطههای مالی بانکی از قبیل، بانکهای تجاری و مؤسسات اعتباری غیربانکی از مهمترین نهادهای بازار پول به شمار میآیند. در کنار این واسطههای مالی، شرکتهای تجاری، دولت و مؤسسات دولتی، صندوقهای سرمایهگذاری، کارگزاران و معاملهگران و در نهایت سرمایهگذاران نیز نقش مهمی در این بازار ایفا میکنند.
بنا به تعریف، بازار پول بازاری برای دادوستد پول و دیگر داراییهای مالی جانشین نزدیک پول است که سررسید کمتر از یکسال دارند. همچنین میتوان از بازار پول به عنوان بازار ابزارهای مالی کوتاه مدت با ویژگی اندک بودن ریسک عدم پرداخت، نقدشوندگی و ارزش اسمی زیاد نام برد. تمرکز فعالیت این بازار در استفاده از ابزارهایی است که به اشخاص و بنگاههای تجاری این امکان را میدهند که به سرعت نقدینگی خود را به میزان مطلوب درآورند. دلیل عمدة نیاز واحدهای اقتصادی به بازار پول، عدم همزمانی دریافت پول و انجام مخارج است. هر چند این امکان برای واحدهای اقتصادی وجود دارد که مستقل از دریافت وجوه نقدی، برای انجام مخارج برنامهریزی شدة خود، منابع پولی نگهداری کنند. اما این امر متضمن هزینهای به شکل نرخ بهره است و بنگاههای اقتصادی با هدف حداقل کردن این هزینه، تلاش میکنند که کمترین منابع مالی ممکن را برای انجام دادوستدهای روزانه نگهداری کنند. برای این منظور، آنها ترکیبی از منابع نقد و ابزارهای مالی بازار پول با ویژگی نقدینگی بالا و هزینه و ریسک به نسبت اندک را مورد استفاده قرار خواهند داد. بازار پول یک بازار سازمان یافته نیست. به عبارت دیگر محل جغرافیایی خاصی برای بازار پول در نظر گرفته نمیشود و به طور کلی بانکها، مؤسسات اعتباری غیربانکی و سایر مکانهایی که دادوستد ابزارهای مالی بازار پول در آن انجام میشود، تشکیلدهندة بازار پول هستند. مشارکت کنندگان در بازار پول، افراد یا واحدهای دارای مازاد نقدینگی هستند که به عنوان پس اندازکننده از طریق مستقیم یا غیر مستقیم منابع خود را با سررسیدهای کوتاه مدت در اختیار واحدهای نیازمند منابع مالی قرار می دهند. به عبارتی، مهمترین رسالت بازار پول ایجاد تسهیلات برای واحدهای اقتصادی به منظور تأمین نقدینگی- به معنای کوتاه مدت آن- و نیز تأمین سرمایه در گردش است.
ابزارهای بازار پول
اسناد خزانه : اسناد خزانه، اوراق بهادار کوتاه مدتی هستند که توسط دولت منتشر میشوند و سررسید آنها بهطور معمول سه ماه، شش ماه و یکسال است. این اسناد هنگام فروش به صورت تنزیل شده (به مبلغی کمتر از مبلغ اسمی) به فروش میرسند و در تاریخ سررسید، دارندة آن مبلغ اسمی سند را دریافت میکند. پس در ردیف ابزارهای تنزیل شده بازار پول قرار میگیرند. انتشار و بازخرید این اوراق توسط بانک مرکزی و به نمایندگی از دولت انجام میشود. مهمترین ویژگی اسناد خزانه، ریسک اندک آن است. سرمایهگذاری که وجوه خود را در اسناد خزانه سرمایهگذاری میکند مایل به پذیرش کمترین ریسک ممکن است. به همین دلیل این اسناد از بازده نسبتاً پایینی برخوردارند. اسناد خزانه عمدتاً توسط مؤسسات سرمایهگذاری که بهدنبال سرمایهگذاری موقت در مکانی مطمئن هستند، خریداری میشود.
پذیرش بانکی : پذیرش بانکی که دستور پرداخت مبلغ معینی به حامل آن در تاریخ معینی است، از جمله قدیمیترین و کوچکترین (از نظر حجم و مبلغ) ابزارهای بازار پول به شمار میرود. اگر چه این ابزار مالی از قرن دوازدهم مورد استفاده واقع شده است، اما تا سالهای دهة شصت که حجم تجارت بینالملل افزایش فوقالعادهای یافت، یک ابزار مهم در بازار پول به شمار نمیرفت.
در هر حال این ابزار به منظور تأمین مالی کالاهایی که هنوز از فروشنده به خریدار منتقل نشده است مورد استفاده قرار میگیرد. بدینترتیب که این اوراق توسط یک مؤسسة تجاری و در وجه یک بانک تجاری خصوصی کشیده میشود و وقتی که بانک مزبور آن را مهر نماید (یعنی بپذیرد) به عنوان یک پذیرش بانکی شناخته میشود. به عنوان مثال، فرض کنید که شرکت "الف" در ایران میخواهد کالایی را از شرکت "ب" در ژاپن خریداری نماید. شرکت ژاپنی از آنجا که شناختی نسبت به شرکت ایرانی طرف قرارداد خود ندارد، لذا تمایلی به ارسال کالا پیش از دریافت پول نخواهد داشت. از طرف دیگر، شرکت ایرانی نیز تمایلی به پرداخت پول قبل از دریافت کالا را ندارد. در چنین شرایطی، این شرکت تجاری میتواند با انتشار اوراق پذیرش بانکی موجبات تحقق معامله را فراهم سازد. اگر چه پذیرش بانکی، در ابتدا به منظور تأمین مالی محمولة کالای انتقال یافته در سطح بینالملل مورد استفاده قرار میگرفت، اما امروزه از این ابزار به منظور تأمین مالی محمولة کالاهای داخلی، ذخیرهسازی اقلام اصلی کالاهای داخلی و خارجی قابلعرضه در بازار و تهیه اعتبار به منظور مبادلة دلار برای بانکهای کشورهای معین نیز مورد استفاده قرار میگیرد. پذیرش بانکی منافع مستقیمی برای بانکها نیز ایجاد میکند. به این ترتیب که بانک بدون استفاده از ظرفیتهای خلق اعتباریاش، قادر به حمایت از نیازهای اعتباری مشتریان خود خواهد بود. پذیرش بانکی از بازار ثانویة بسیار مناسبی برخوردار است، که دلالان، بانکهای مرکزی خارجی و بانکهای داخلی از مهمترین فعالان آن هستند.
اوراق تجاری : نوعی اوراق قرضه کوتاه مدت – با سررسید 270 روز یا کمتر – است که توسط شرکتهای مالی و مؤسسات غیرمالی منتشر میشود. اوراق تجاری برای شرکتهایی که در کوتاه مدت به وجه نقد نیاز دارند، ابزار مالی مؤثری محسوب میشود. همچنین این اوراق میتوانند به عنوان راهکار تأمین مالی میان مدت و حتی دراز مدت نیز مورد استفاده قرار گیرند. در این حالت، شرکت، اوراق تجاری جدید را به قصد پرداخت بدهیهای سررسید شدة قبلی خود منتشر میکند. البته در سالهای اخیر بازار اوراق تجاری به طور فزاینده توسط بانکهای تجاری به عنوان منبع وجوه قابل استقراض مورد استفاده قرار گرفته است.
اوراق تجاری بدون پشتوانه هستند و معمولاً بازپرداخت آنها به وسیلة دارایی خاصی تضمین نمیشود. هر چند که بنگاههای فروشنده این اوراق، میبایست دارای خطوط پشتیابی کننده از طرف بانکهای تجاری باشند. در اکثر کشورها دسترسی به این بازار قانونمند است و تنها بنگاههایی که در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده و از حداقل سرمایة تعیین شدهای برخوردار باشند، میتوانند به انتشار اوراق تجاری اقدام کنند. اوراق تجاری همانند اسناد خزانه، به صورت تنزیل شده به فروش میرسند و بازدة آنها به روش نرخ تنزیل محاسبه میشود.
اوراق تجاری بر خلاف اسناد خزانه، بازار دست دوم قابلتوجهی ندارند و این عامل باعث کاهش قدرت نقدشوندگی آن شده است. این اوراق به دو دستة عمده تقسیم میشوند:
دسته اول، اوراقی هستند که توسط شرکتهای بزرگ و معتبر منتشر میشوند. که بهطور مستقیم و بدون نیاز به کارگزاران و معاملهگران به خریداران ابزارهای مالی فروخته میشوند.
دسته دوم، که توسط شرکتهای کوچکتر اما خوشنام و معتبر منتشر میشوند و از طریق معاملهگران و کارگزاران به مشتریان فروخته میشوند. نرخ بهره این دسته از اوراق معمولاً بیشتر از اوراق منتشر شده توسط شرکتهای بزرگ است که علت آن ریسک بیشتر و همچنین وجود هزینههای دادوستد توسط معاملهگران است.
انتشار اوراق تجاری به طور معمول توسط یک فروشنده خاص، برای مثال شعبة یک بانک تجاری، انجام میشود و بازخرید آن هم اغلب به عهدة فروشنده است. اوراق تجاری مزیتهای عمدهای برای فروشندگان و خریداران به همراه دارند و به همین دلیل بازار آن در سالهای اخیر رشد سریعی را شاهد بوده است. امتیاز مهم این اوراق برای فروشندگان، کمتر بودن هزینة آن نسبت به استقراض از بانکهای تجاری است. همچنین اوراق تجاری به دلیل بازدة بالاتر نسبت به اسناد خزانه و همچنین همخوانی سررسید آن با نیازهای سرمایهگذاران، از جذابیت خاصی برای مشتریان برخوردار است.
بزرگترین بازار اوراق تجاری در جهان مربوط به ایالات متحده آمریکاست. به طوری که حجم دادوستد در آن نزدیک به 80 درصد مبادلات جهان را تشکیل میدهد. پس از آن، بازار کشورهای اروپایی قرار دارند که به رغم جوان بودن، طی سالهای اخیر رشد قابلملاحظهای داشتهاند.
گواهی سپرده: گواهی سپرده جوانترین و در عین حال از مهمترین ابزارهای بازار پول به شمار میرود. این گواهی از اوایل دهة 1960 میلادی مطرح شد و به دلیل انعطافپذیری، تنوع و بازار دست دوم سازمان یافته، به سرعت گسترش یافت. بهگونهایکه هم اکنون از مهمترین منابع تأمین مالی بانکهای تجاری و همچنین از اجزا مهم پرتفوی سرمایهگذاران به شمار میرود. گواهی سپرده، سندی است که توسط یک مؤسسة سپردهپذیر – بهطور معمول یک بانک – در قبال مبلغ مشخصی پول که نزد آن سپرده شده، منتشر میشود. این گواهی دارای سررسید و همچنین نرخ بهره معین است. این نوع سرمایهگذاری در واقع دو مزیت عمده دارد، نخست اینکه سرمایهگذار میتواند به دقت بازدة پول خود را محاسبه کند. دوم، زمان سررسید اصل و بهرة گواهی نیز مشخص است.
در یک دستهبندی کلی، گواهیهای سپرده به دو بخش قابل انتقال و غیرقابل انتقال تقسیم میشوند. دارندة گواهی سپرده قابلمعامله میتواند آن را قبل از تاریخ سررسید در بازار دست دوم به فروش برساند. به همین دلیل این گواهیها از نقد شوندگی بالایی برخوردار هستند، زیرا دارندة آن در صورت نیاز به پول نقد میتواند آن را در بازار دست دوم به فروش برساند. اما گواهیهای غیرقابل مبادله، قابل فروش مجدد نیستند و دارندگان آن در صورت نیاز به وجه نقد تنها میتوانند به مؤسسة سپردهپذیر مراجعه و با تحمل جریمه در نظر گرفته شده، سپردة خود را از مؤسسه خارج کنند. حداقل دورة سررسید گواهیهای سپرده هفت روز و حداکثر آن نامحدود است. اما در عمل بیشتر گواهیهای سپرده با سررسید کمتر از یکسال منتشر میشوند و در بین آنها، گواهیهای سه ماهه و شش ماهه از عمومیت بیشتری برخوردارند. گواهیهای سپرده قابلمعامله براساس ارزش اسمی به دو دستة گواهیهای بزرگ و گواهیهای کوچک تقسیم میشوند. برای نمونه در آمریکا ارزش اسمی گواهی سپردهی بزرگ بیشتر از یک میلیون دلار و ارزش اسمی گواهی سپرده کوچک کمتر از یک میلیون دلار است. گواهیهای سپردة بزرگ اغلب به وسیلة بانکها، صندوقهای سرمایهگذاری، سرمایهگذاران نهادی (مؤسسات سرمایهگذاری) و صندوقهای بازار پول خریداری میشوند، در حالی که اغلب مشتریان گواهیهای سپردة کوچک، اشخاص هستند. همچنین نرخ بهره گواهی سپردة کوچک، کمتر از گواهی سپردة بزرگ است.
به طور معمول گواهی سپردة قابلمعامله، براساس بازار در نظر گرفته شده برای فروش، به دو دستة داخلی و خارجی تقسیم میشود. نوع داخلی این گواهیها برای فروش در داخل کشور و نوع خارجی آن برای فروش در کشورهای دیگر به صورت ارزی منتشر میشوند. گواهیهای سپردة ارزی خود به دو دستة بانکی و یورو تقسیم میشوند که این امر به دلیل اهمیت و جایگاه بازار ایالات متحده آمریکا و اروپا در بازار پول جهان است. گواهیهای سپردة ارزی که به قصد فروش در آمریکا منتشر میشوند به نام گواهیهای سپردة بانکی و گواهیهای سپردهای که برای فروش در اروپا منتشر میشوند به گواهیهای سپردة یورو معروفند. بدیهی است که این گواهیها برای فروش در مناطق دیگر جهان نیز منتشر میشوند که به دلیل اهمیت کمتر، نام استانداردی برای آنها وجود ندارد. همچنین نوع دیگری از گواهیهای سپرده وجود دارند که توسط مؤسسات اعتباری غیربانکی منتشر میشوند و به نام گواهیهای سپردة اعتباری معروف هستند.
نهادهای بازار پول
بانک مرکزی و دیگر واسطههای مالی بانکی از قبیل، بانکهای تجاری و مؤسسات اعتباری غیربانکی از مهمترین نهادهای بازار پول به شمار میآیند. در کنار این واسطههای مالی، شرکتهای تجاری، دولت و مؤسسات دولتی، صندوقهای سرمایهگذاری، کارگزاران و معاملهگران و در نهایت سرمایهگذاران نیز نقش مهمی در این بازار ایفا میکنند.
داستان ملای بدون آلت تناسلی و حوریان بهشتی !
شیخ ملاحسن پس از سالها عبادت پروردگار تن به گورستان سپرد . سالها بگذشت و روز محشر آمد و جملگی مخلوقات به فرمان خداوند در برابرش حاضر شدند . ملائک یک به یک خلایق را به بارگاه بخواندند و باریتعالی بر ایشان قضاوت بکرد و گروهی به بهشت بفرستاد گروهی به دوزخ .
پس شیخ ملا حسن را نیز به سبب طاعات فراوانش به بهشت رهنمون بکردند . ملا حسن چون خود را در بهشت برین دید به جستجوی حوریان بشتافت و آنها را در دشتی به غایت زیبا بیافت . حوریان چون او بدیدند بسویش بشتافتند و به برش آمدند .
شیخ ملاحسن یک یکشان نوازش می کرد و خدای را از این همه لعبت سپاس فراوان میگفت . ساعتی بعد ملاحسن را هوس بگرفت و خواست که کار همی کند اما هرچه کوشش بکرد اثری از لذت در خود نیافت , نظر به میان پاهایش بیانداخت و آلت تناسلی خود را ندید پس فغان برآورد و بر بخت خود لعنت بسیار فرستاد .
ملائک بر او نازل گشتند و او را گفتند : ای شیخ تو را چه شده و شیخ حکایت بگفت .
فرشتگان خبر به خدا بردند که شیخ ملا حسن بی آلت تناسلی شده و بهشت بر او حرام گشته است .
خداوند بفرمود به جستجو آیید و آلتش را بیابید . ساعتی بگذشت که اسرافیل بیامد و باریتعالی را بگفت : پروردگارا آلت شیخ ملاحسن هنوز محشور نگشته است .
ملائک خدای را بگفتند : ای خالق کائنات, آلت شیخ ملاحسن در زندگانیش آنفدر به پاخاست و بخسبید که دیگر یارای برخاستن نداشت.
پس فرمان بر ملاحسن آمد که : زمین و زمان از هستی ناپدید گشته و کار خلقت به پایان رسیده و دیگر از برایت آلت تناسلی نخواهد بود پس با دیگر نعمتهای بیکران بهشتی خوش باش .
شیخ ملاحسن چون این سخن بشنید خود راگفت بهشت بدون آلت تناسلی به هیچ ارزد پس بهشت را محل عبادت خود بکرد و به خدمت خلق مشغول گشت .
یک جماعت ، آلتی را افسون کند
وز طلسمش انس و جن مفتون کند
زاهدان چون تن به گورستان دهند
آلت خود را تا ابد مدفون کنند
از اسراراللطیفه و الکسیله
مکتب فیزیوکراسی چیست ؟
فیزیوکراسی یا فیزیو کراتیسم به معنی تسلط طبیعت و در واقع آموزه اقتصاد ملی طبیعت میباشد.دوران حیات این مکتب از سال ۱۷۵۸ همزمان با «تابلوی اقتصادی» دکتر کنه بنیان گذار این مکتب تا سال ۱۷۷۶یعنی در تاریخ انتشار کتاب معروف و ارزشمند «ثروت و ملل» آدام اسمیت میباشد.
در واقع حیات این مکتب همزمان با پیشرفت علوم و فنون مکانیک وگسترش افکار ناتورالیستی (یک جهان بینی فلسفی است که بر اساس آن همه چیز به وسیله طبیعت و طبیعت تنها به وسیله خودش توضیح پذیر است) بوجود آمد.
فیزیوکراتیسم اولین مکتب اقتصادی است که به بیان قواعد علمی اقتصاد پرداخت و بیشترین سهم را در شکل گیری اصول اولیه نظام اقتصادی سرمایهداری داشت.مبنای این مکتب بر پایه فلسفه دئیسم استوار بود.دئیسم یا «مکتب خدا پرستی طبیعی» از ریشه لاتین دئوس به معنی خداست که در قرن ۱۷ و ۱۸ پدید آمد و با کلیسا مخالف بود و منکر وحی بود و عقل و ندای طبیعت را برای سعادتمند شدن انسان کافی میدانست و کلا بر طبق نظر این فلسفه خداوند منشا هستی میباشد و دنیا را خلق نموده و و پس از خلقت هیچ چیز در جریان عالم دخالت نمیکند.در واقع خداوند دخالتی در این دنیا بعد از خلقت نمیکند مانند ساعت سازی که ساعتی را میسازد اما بعد از آن ساعت خود کار میکند ونیازی به دخالت سازنده اش ندارد. همین طور جهان هستی نیز با قواعد طبیعی که خداوند در بدو خلق کردن در آن نهاده به حیات خود بدون نیاز دخالت خدا ادامه میدهد در واقع تعبیر دئیسم از خداوند معمار باز نشسته است.
در واقع در اینجا به روشنی منشا فکری آزادی اقتصاد و عدم دخالت دولت در اقتصاد دیده میشود چون نظر بر این است که اقتصاد نیز مانند طبیعت با توجه به مکانیسمهایی که در آن وجود دارد به تعادل میرسد و نیازی به دخالت دولت در رسیدن به تعادل ندارد.در واقع فیزیوکراتیسم معتقد است دو نوع نظام در دنیا وجود دارد.یکی نظام طبیعی که شامل قوانین غیر قابل تغییر طبیعی است و در عین حال بهترین نظام ممکن است و دوم نظامهای تکوینی که به وسیله انسان بوجود میآیند وبر اساس قوانین حقوقی تنظیم شدهاند.از نظر فیزیو کراتها هدف این است که نظامهای تکوینی بوجود آمده توسط انسان بر نظامهای طبیعی منطبق گردند و طبعاً نظامهای اقتصادی ساخته دست بشر نیز باید مانند نظامهای طبیعی طوری ساخته شوند که نیازی به دخالت دولت نداشته باشند.و وظیفه دولت فقط از بین بردن موانع ساختگی ایجاد آزادی و مالکیت و مجازات افراد متعدی به این دو و همچنین تعلیم قوانین طبیعی است.
اصل «تعادل اقتصادی خودکار» به این معنی که اقتصاد به خودی خود به تعادل میرسد و نیازی به دخالت دولت ندارد نیز اولین بار توسط این مکتب بیان شد که ریشه در دیدگاه آنان به طبیعت دارد.دکتر «کنه» بنیانگذار مکتب فیزیکراتیسم در کتاب «تابلوی اقتصادی» خود جریان ثروت در اقتصاد را به مشابه جریان گردش خون در بدن میداند که بصورت خودکار و بدون نیاز به دخالت از خارج انجام میگردد.او توضیح میدهد که چگونه تولید، توزیع و مصرف به یکدیگر وابستهاند و کلیه مبادلات حلقههای یک زنجیر را تشکیل میدهند.با تکرار مستمر جریان تولید، توضیع و مصرف اقتصاد متعادل میگردد.با نظریه «جریان ثروت» هسته فکری یکی از مهمترین اصول سرمایه داری یعنی «تعادل خودکار» شکل گرفت.
مکتب فیزیوکراتیسم با استفاده از دئیسم در شکل گیری لیبرالیسم اقتصادی که یکی دیگر از اصول سرمایه داری است نیز نقش داشته؛زیرا از یک طرف شرایط طبیعی حاصل از عدم دخالت را بهترین شرایط دانسته و از طرفی دیگر با نفی لزوم وحی، معتقد است که انسانها با استفاده از قانونمندیهای فطری آزادانه به بهترین نحو عمل خواهند نمود و به علت همسویی منافع، محدود نکردن آزادیهای آنها موجب بهره مندی هرچه بیشتر کل جامعه خواهد شد.
به این صورت بود که سه اصل اساسی نظام سرمایه داری یعنی اصل «تعادل اقتصادی خودکار» و اصل «عدم مداخلهٔ دولت در امور اقتصادی» و در نهایت اصل «لیبرالیسم اقتصادی» توسط فلسفه دئیسم در مکتب فیزیوکراتیسم شکل گرفت.
نمودار نوسانات قیمت ( دلار ) هر اونس ( 31.1034 گرم ) طلای عیار 999.9 (عیار 24 ) در بازارهای جهانی

Blog Archive
-
▼
11
(427)
-
▼
سپتامبر
(33)
- شباهت رئیس جمهوری آینده به احمدی نژاد - کارتون
- عکس - فقیه خوشگله !
- کینزگرایی چیست ؟
- عکسی از مینا لاکانی که باعث سوختن متحجران جمهوری ا...
- عکس - کافه حضرت ابوالفضل !
- آشنایی با ارکان بازار اوراق بهادار تهران
- امام خامنه ای : من توی دهن این ملت میزنم !
- تعریف اصطلاحات اقتصادی
- کارتون - وضعیت قوه قضاییه جمهوری اسلامی
- هشدارهای خامنه ای به کروبی قبل از محاکمه نمایشی - ...
- عکس - خوابگاه دانشجویان دختر یا زندان آلکاتراس !
- عکس - دعا برای استفاده از واجبی !
- یگان ویژه ناجا کیستند ؟
- کارتون - حکومت فاشیستی عریان تر میشود
- شرط های خاتمی و جواب علی خامنه ای – کارتون
- کاریکاتور - دوچرخه سواری فائزه و نامزد بازی اکبر شاه
- کارتون - عصبانیت اکبر شاه از دست احمدی نژاد - نیک ...
- تعریف بازار های مالی چیست ؟
- کاریکاتور - دزدگیر خامنه ای تو زرد از آب در آمد !
- کاریکاتور - شاهد عدم نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی !
- کارتون - ما همه پیرو عرعر خریم !
- غول اسلام گرائی در کمین انقلابیون لیبی – کارتون
- بالاخره خسرو و شیرین هم گرفتار کمند صیغه بازی علی ...
- عصای سید علی خامنه ای و خشک شدن دریاچه ارومیه !
- قرار داد آتیه یا همان فیوچر چیست ؟
- تکنوکراسی یا فن سالاری چیست ؟
- فیلم - شلیک مستقیم تیر به سمت تظاهرات کنندگان سوری
- تعریف و ارکان بازار پول چیست ؟
- داستان ملای بدون آلت تناسلی و حوریان بهشتی !
- عکس هایی از اعتراضات مردم شجاع ارومیه نسبت به خشک ...
- کارتون - مشت محکم مردم سوریه بر دهان جمهوری اسلامی
- کارتون – اعلامیه پیدا نکردن سرهنگ معمر قذافی !
- مکتب فیزیوکراسی چیست ؟
-
▼
سپتامبر
(33)